En çok sevdiğim sebzeler yeşil yapraklardır. Ispanak için her zamankinden farklı tarifler denemek istedim.

İÇİNDEKİLER

1 bağ ıspanak

1 havuç

¼ kalıp Beyaz peynir

Tuz/ acı biber

3 kaşık Mısır unu

Zeytinyağı

YAPILIŞI

İyice yıkanmış ıspanaklar, çok az tuz, biraz acı biber eklenerek, 1 kaşık zeytinyağında hafifçe yumuşayana kadar sotelenir. Ispanaklar soğuduktan sonra elde sıkılarak suyu süzülür ve bıçakla küçük parçalara ayrılır.

Havuç kalın rende ile rendelenir.

Beyaz peynir ufalanarak parçalara ayrılır.

Mısır unu, havuç, peynir ve ıspanaklar birlikte yoğrularak ceviz büyüklüğünde toplar haline getirilir.

Ispanak köfteleri az yağda çevirerek pişirilir.

Köfteler bu şekilde yenilebileceği gibi, yarı kızarmış köfteleri bir tepsiye alarak, üzerine istediğiniz peyniri rendeleyip, üzeri kızarana kadar fırınlayabilirsiniz.

Bence sadece tavada az yağla kızarmış hali çok daha güzel oluyor. Ispanak köftelerini  herhangi bir et yemeğinin yanında servis edebilirsiniz. Ertesi güne kalırsa, üzerlerine yumurta kırarak kahvaltıda yiyebilirsiniz.

BUZLUKTA KALAN MALZEMELERDEN YAPILAN ÇORBA

Sık sık, kilerde, buzlukta yemek yapmaya yetmeyecek miktarlarda artan malzemelerden aşure gibi çorbalar yaparım. Hal böyle olunca da genellikle her yaptığım çorba diğerinden farklı olur.

Bu gün yaptığım çorba oldukça bol malzemesi olan bir çorba idi.

İÇİNDEKİLER;

8-10 adet hazır mantı; hazır el açması mantılar çıktığından beri sıkça alır buzluğa atarım, bizim evde mantıdan çok makarna sevilir, mantıyı genellikle çorbaların içinde kullanıyorum. Mantının torbası delinmiş, alttaki nohut torbasının üzerine birkaç mantı tanesi düşmüş, işte bu taneler bu yemeğe kattım.

6-7 tane bulgur köftesi; geçen ay bulgur köfteli ıspanak yemeği yapmıştım, artan köfteleri her çorbaya eklediğim için, sadece bu kadar kalmış. Çorbaya koyduğum mantı çok azdı, bu köfteleri de ekledim.

Bir avuç haşlanmış nohut; her zaman buzluğumda olur, çorbalara, pilavlara, sebze yemeklerine avuç, avuç nohut atarım.

Bir avuç haşlanmış barbunya fasulye; bunu da yanılmıyorsam lahana çorbası yapmak için haşlamış, fazlasını buzluğa atmıştım.

İki tane közlenmiş kapya biberi; kendi yetiştirdiğimiz biberlerden közlenmiş biber yapıp buzluğa atıyoruz. Bu biberler tarlada sona kalan biberlerdendi, tam kızarmadan yarı yeşilken toplayıp közlemişiz.

Dört kaşık domates püresi, 1 büyük buz küpü kadar et suyu, buzluktan çıkmasa da yeni kar yağmış bahçeden yarı donmuş bir demet taze kişniş.

Buzluktan olmayan 1 kaşık tereyağı, 1 kaşık un, tuz, acı pul biber ve su.

YAPILIŞI;

Aslında unlu köz biber çorbası yapmak için buzluğu açmıştım;

Unlu biber çorbası yapmak için önce közlenmiş biberler ufak parçalar halinde kesilir. Bir kaşık un, bir kaşık tereyağında kokusu çıkana kadar kavrulur. İçine su eklenir, topaklanmaması için karıştırarak kaynaması beklenir. Kaynadıktan sonra içine iyice kıyılmış, közlenmiş biber, tuz, pul biber, et suyu (isterseniz tablet şeklinde) koyularak, pişirilir.

Eğer pürtüksüz bir çorba isteniyorsa blendırdan geçirilir. Bu çorba kendiliğinden kırmızı olduğu için ayrıca salça gerekli değildir. İstenirse, özellikle de içine et suyu koyulmadıysa, lezzet artırmak için süt ya da krema koymak da mümkündür, renk biraz daha açık olur. Süt ya da kremanın kesilmemesi için, içine bir miktar çorba katıp, karıştırarak ısıtmak, daha sonra çorbaya eklemek gerekir.

Ben bu çorbayı yapacaktım, ancak biber oldukça azdı ve rengi yeşile yakındı, o nedenle içine domates püresi koydum. Sonra da buzlukta ufak tefek ne kalmışsa ekledim. Üzerine de taze kişniş koydum.

Çok güzel bir kış çorbası oldu.

BULGUR KÖFTELİ ISPANAK YEMEĞİ

Bulgur köftelerini bu yemek için yapmıştım, yarısını yemeğe katıp, yarısını tekrar aynı yemeği yapacağım zaman için saklamıştım, ancak bu süre boyunca hemen her çorbaya bir avuç köfte attığım için, bu çorbaya birkaç adet kaldı.

İÇİNDEKİLER

Yarım kilo ıspanak

1 orta boy soğan

1 su bardağı köftelik bulgur

Yarım su bardağı un

Tuz, tatlı toz biber, acı pul biber

1 kaşık tereyağı, zeytinyağı

YAPILIŞI

Bir bardak ince bulgur üzerine aynı ölçüde kaynar su eklenir, üzeri kapatılıp, bulgurun şişmesi beklenir. Bulgur şiştikten sonra yarım bardak un, tuz, biber eklenerek yoğrulur. Fındık büyüklüğünde köfteler meydana getirilir. Bu köfteleri sade yapınca her türlü çorba ve yeşil yapraklı sebze yemeklerine katmak çok güzel oluyor. Çorbalarda çiğ, ıspanak gibi çabuk pişen sebzeler için önceden haşlayıp, sonra yemeğe katmak lazım.

İçine biraz salça ve maydanoz koyunca, haşlayıp üzerine sarmısaklı yoğurt ve salçalı yağ dökerek meze gibi de yenilebilir.

Ben genellikle fazla yapıp, haşladıktan sonra buzluğa kaldırıyorum.

ISPANAK YEMEĞİ HALİNE GELMESİ

Yemeklik doğranmış soğanı yağda pembeleştirdikten sonra yarı haşlanmış köfteler içine atılır ve köfteler de soğanlarla birlikte biraz yağda çevrilir. Bundan sonra ıspanaklar, çok az su ve tuz koyulduktan sonra tencerenin kapağı kapatılarak, ıspanaklar sönene kadar pişirilir.

Ispanaklar henüz yeşilken yemek iyice karıştırılıp, tatların birbirine iyice geçmesi için servisten önce 5 dakika dinlenmeye bırakılır.

Isırgan otu, halk arasında sağlık kaynağı olarak bilinen otlardan birisidir. Anneler (anneannem) her yıl nisan ayında ısırganların taze zamanlarında her yemeğin içine ısırgan karıştırır ve bu uygulamanın bütün yıl boyunca hastalıklardan özellikle de kanserden koruyacağına inanırdı.

Trabzon’da yemyeşil görünüşlü, mısır unlu ısırgan lapası yapılır. Her yıl mutlaka en az birkaç kez bu yemek şifa niyetine yenilir.

Ege bölgesinde ise haşlanarak, basit bir sosla yapılan salatası meşhurdur.

Bence ısırgan otunun tadı oldukça farklıdır, sadece ısırgandan yapılan yemeği hiç sevemedim.

Şimdi bahçemde bol miktarda taptaze ısırgan çıktı, ben de bunlardan bir deneme yemeği yapmaya karar verdim. Bu yemeği yaparken de tepside yapılan içli köfteden ilham aldım.

Bahçeye ısırgan toplama niyetiyle çıksam da yeni çıkmış şevketi bostan, kuş otu ve yabani semizotlarını görünce dayanamadım. Hepsinden birkaç dal topladım ve yemeğimde bu harmanı kullandım. Ne de olsa artık Egeliyim, keçinin yediği her otu yemem lazım.

Köftenin içi için yabani otları bol suyla yıkadıktan sonra, bir süre de beyaz sirkeli suda beklettim.

Teflon bir tavada küçük boy bir adet soğan, küçük parçalar halinde doğradığım havuçları biraz yumuşayana kadar soteledim. Daha sonra yeşillikleri de içine attım. Yeşillikler sotelenince iç malzeme gözüme oldukça az göründü. İç harcımın artması ve daha da renkli görünmesi için bir avuç haşlanmış nohut ekledim ( köftenin lezzetini çok daha üst seviyeye taşıdı).

Ben iç harcına sadece bir miktar tuz koydum, ancak acı biber ve muskat da çok güzel olur diye düşünüyorum.

İç malzemenin suyu iyice azalana kadar soteledikten sonra soğumaya bıraktım. Koyu yeşil, sarı, turuncu gök kuşağı gibi bir içerik.  Elbette eldeki malzemelerle farklılaşabilir.

Bu aşamanın en zor kısmı elbette ellerinizi haşlamadan ısırganları toplamak ve yıkamak olduğu için bu aşamalarda mutlaka kalınca bir eldiven kullanılmalıdır. Piştikten sonra ise kesinlikle o yakıcı özellikleri kalmıyor.

Köftenin dış kısmı için bir bardak köftelik bulgurun üzerine bir bardak kaynar su döküp, üzerini kapatarak bulgurun şişmesini bekledim. Şişen bulgurlara yarım bardak un, 2 kaşık biber salçası ve tuz ekleyerek yoğurdum. Köftenin hamuru da hazırlanmış oldu. Bu hamur içerisine de isteyenler köfteye yakıştırdıkları her türlü baharatı ekleyebilirler.

Hamuruma uygun bir tepsiye pişirme kağıdı serdim. Kağıdın üzerine bir kaşık domates püresi sürdüm.

Hamurun yarısını tepsiye koyarak üzerini bastırarak düzleştirdim. İyice soğumuş iç malzemeyi üzerine elimden geldiğince eşit kalınlıkta yaydım, üzerini de hamurun kalan yarısı ile kapatıp, elimle bastırarak düzleştirdim.

Yemeğe hiç yağ koymadığım için bu aşamada üzerine bir kaşık kadar tereyağını küçük parçalar halinde ekledim.

180 derece fırında 30 dakika kadar pişirdim.

Bence çok güzel bir görüntüsü olan çok hoş bir yemek oldu.

Evde kalan sebzeleri ve hatta az kalmış yemekleri tazelemek için de çok akıllıca bir şekil bulduğumu fark ettim.

Karadeniz bölgesinde yetişen, Anjelik üzümü olarak da bilinen kokulu bir üzüm cinsi vardır. Bu üzüm çeşidi Karadeniz ve Marmara Bölgelerinde yetişir, ancak en güzel Doğu Karadeniz Bölgesinde olur. Koyu renkli ve çekirdekli bir üzümdür. Isırarak yemeye kalkışınca oldukça ekşi bir iç kısmı olduğundan, kabuğu ısırılıp, emilerek yutulur. Bütün lezzeti, rengi ve kokusu kabuğu ve kabuğuna yakın kısmında bulunur.

Bu üzüm, neredeyse bütün Karadenizliler tarafından, Eylül ayının en sevilen şeylerinden biridir. Mevsimi kısadır. Pekmezinin yapılması oldukça zahmetlidir ve artık pek de yapan kaldığını sanmıyorum. Şarap yapılamayacak kadar tatlı bir cins olduğunu sanıyorum.

Kaynatılıp, süzülerek şıra yapılır ki tadına doyum olmaz.

Hem şırasından hem de pekmezinden yapılan birkaç çeşit tatlı biliyorum. Pekmezden yapılan peltesi süt kaymağı ile yenilir, biz buna pestil deriz. Pekmez biraz sulandırılır, tadına bakılarak içine bir miktar şeker katılabilir. Bir iki kaşık da nişasta eklenerek kıvamlıca bir pelte elde edilir. Soğuyunca üzerine süt kaymağı koyularak yenilir. Kaymak yemek istemeyenler, pestil soğuduktan sonra üzerine biraz muhallebi dökerek de yiyebilirler. Hatta misafirler için iki renkli bir kup gibi hazırlanabilir.

Pepeçura, Rizelilerin yaptığı ve son yıllarda oldukça popüler bir hale gelen bir tatlıdır. Bu tatlı taze üzüm suyundan ya da şıradan yapılır. İçerisine sadece bir miktar nişasta ve kalın mısır unu eklenerek pişirilir. Mor rengi oldukça göz alıcı, güzel kokulu, ekşi bir tatlıdır.

Pazar ve Ardeşen bölgesinde ise termon ve ekşaş denilen birbirine çok benzeyen iki tatlı yapılır. Bu tatlılardan biri taze üzüm suyu ile diğeri ise pekmezle yapılır. Pekmezle de yapılsa üzüm suyu ile de yapılsa malzeme bir miktar sulandırılır. Bir litre sıvı malzemeye 2 kaşık olacak şekilde nişasta eritilir. Tencereye nişastalı sıvı, 2 adet defne yaprağı, bir çay bardağı haşlanmış mısır tanesi, bir çay bardağı haşlanmış yerel koyu renkli barbunya fasulye eklenir. Bütün malzemeler birlikte kıvam alana kadar kaynatılır.

Bizim bahçeye de bu üzümden diktik, ancak henüz çok küçük, meyve vermedi. Köyden bir komşuda bu üzümden olduğunu gördük, sadece yaprağını kullanmak için asmasını saklıyormuş, üzümü ise yemeyi bilmedikleri için atıyorlarmış. Bunu duyunca büyün üzümleri biz aldık.

Sermin taze üzüm şırası yaptı. Ben de, bana göre ekşaş, Sermin’e göre termon yaptım. Taze üzüm suyundan yapılınca ekşi olduğu için bence ekşaş ismi buna yakışıyor.

Bize göre çok nostaljik ve sevilen bir tatlı yaptım. Bir çeşit aşure gibi düşünün. Yalnız bu lezzeti alışık olmayan katiyen sevmez. Hatta Lazların termonu Müslüman yemez onu diye bir tekerleme bile vardır.

İÇİNDEKİLER

10 adet çok kuru olmayan hurma, eğer çok kuru iseler 10 dakika sıcak su içinde bekletip, fazla suyunu alarak da kullanabilirsiniz/ eğer hurma yoksa 15 adet gün kurusu kayısı da olur, ancak kayısı daha ekşi olduğundan üzüm miktarını artırmak gerekir.

1 küçük çay bardağı kadar tahin

1 paket bitter, iyi kalite kakao

1 paket Hindistan cevizi

1 avuç kuru üzüm

5/6 adet iri kıyılmış ceviz

İsteğe bağlı iri kıyılmış farklı kuru yemişler

ÜZERİNİ SÜSLEMEK İÇİN

Toz Antep fıstığı/ Normal kakao/File badem/Hindistan cevizi

YAPILMASI

Hurmalarla tahin bir öğütücüde iyice hamur haline gelene kadar çekilir. Hurmaların kuruluğu ölçüsünde tahin miktarı biraz değiştirilebilir.

Daha sonra bu hamura kakao, kuru yemişler katılıp yoğrulur. Hindistan cevizi karışımın suyunu azaltacağından, uygun kıvamı bulmak için yavaş yavaş eklenmelidir.

Avuç ortasında fındıktan büyük, cevizden küçük toplar haline getirilir.

Sunum öncesinde dış kısımlarına yukarıda örneklerini verdiğim ya da istediğiniz bir dış bulama yapılabilir. Ben sadesinin resmini paylaşıyorum. Ancak örnek olarak bir kaçı Antep fıstığına, bir kaçı Hindistan cevizine, bir kaçı da kakaoya bulanmış olursa, yeşil, beyaz, kahverengi toplarla çok şık bir sunum yakalamış olursunuz.

İçine kattığınız ve dışına buladığınız maddeleri hayal gücünüze bağlı değiştirebilirsiniz, örnek olarak çocuklar için dış kısmı pasta süslerine de bulamak mümkün.

Bu aralar bahçede ne bulursam onlarla bir yemek uyduruyorum. Bu gün de çok güzel bir meze hazırladım.

İÇİNDEKİLER

Bir avuç kadar sultani bezelye

Bir avuçtan daha az normal bezelye

Bir avuç taze iç bakla

Süzme peynir

Taze nane, adaçayı, kekik yaprakları

1 diş sarımsak

Zeytinyağı

YAPILIŞI

Sebzeleri benmari usulü haşladım. Soğuduktan sonra baklaların kabuklarını çıkardım.

Süzme beyaz peynirden bir kalıbın üzerine bir miktar su koydum. Çatalla ezerek süzme yoğurt kıvamına getirdim. Taze baharatları ve sarımsağı iyice kıyarak bu sosun içine kattım. Beyaz sosu sebzelerin üzerine döktüm. En üste bir miktar sızma zeytinyağı damlattım. Peynir yeterince tuzlu olduğu için hiç tuz koymadım. Eğer süzme yoğurt ile yapılırsa tuz da koymak gerekir.

Köyde gerçek adı Fener olan bir kadın yaşıyor. Köyde sıkça yapılan, ancak ilk kez ondan yediğimiz için adını Fener koymayı uygun bulduğum börekle, akıtma arası bir şey. Çok kolay yapılıyor ve oldukça lezzetli. Tabii ben biraz değiştirdim, benim versiyon çok daha güzel olduğu için onu yazıyorum.

İÇİNDEKİLER

1 bardak un

1 paket kabartma tozu

Ispanak

Beyaz peynir; lor da olabilir

Tuz, su

YAPILIŞI

Bir bardak un elenerek bir kaba alınır, içine peynirinizin tuzuna göre ayarladığınız miktarda tuz ve kabartma tozu eklenerek, kuru malzemeler karıştırılır. Bu malzemelere yavaş yavaş su eklenerek, kaşıkla alınacak kıvamda (akıtma kıvamı) bir hamur elde edilir. Hamur 15/ 20 dakika dinlenmeye bırakılır.

Bundan sonra içine ince kıyılmış, çiğ ıspanak ve yine ince ufalanmış beyaz peynir veya lor eklenir. Hamura istenirse bir miktar acı biber de eklenebilir.

İç malzeme hamurla iyice karıştırıldıktan sonra artık her şey hazır.

Yağsız tavanın tabanına 1 cm kalınlıkta olacak kadar hamur koyulur. Orta ateşte hamur yavaş yavaş pişirilir. Böreğin parçalanmaması ve kolayca çevrilmesi için, tavayı sallayarak hamurun tavadan kendiliğinden kurtulmasını beklemek gerekiyor. Ancak bundan sonra altının yeterince pişip pişmediği kontrol edilir ve piştiyse ters çevrilir, diğer tarafı da pişirilir.

Tavanın içine yağ koymaya gerek yok, yağsız daha güzel oluyor.

Çok kısa sürede hazırlanan; kahvaltıda ve çay saatinde afiyetle yenecek, doyurucu bir yiyecek.

Bu gün nefis bir buzluk temizleme yemeği yaptım. Buzlukta bazı malzemeleri bulundurmayı severim. Mesela her zaman  buzluğumda haşlanmış nohut olur.  İstediğim anda pilav, çorba, salata ya da mesela patlıcan yemekleri içine 1 avuç haşlanmış nohut atarım. Bu şekilde haşlanmış nohut kullandığım için buzlukta sadece 1 avuç kalmıştı.

Çoğu zaman köfteyi de 1 kg kıymadan yapar ve tek sıra halinde buzdolabı poşetlerine koyarak buzlukta bulundururum. Böylece acil durumlar için her zaman hazırda bir yemek olur.

Geçen gün yerel bir markete gitmiş ve orada bulduğum ve köy kadınlarına yaptırdıklarını söyledikleri, el açması mantı vardı. Öyle pek sık mantı yemeyiz ama bazen çorbalara filan birkaç tane attığım olur. Bu mantıyı da denemek için az miktarda almış, bir kısmını çorbada kullanmıştım, dolayısıyla  geride bir avuç kadar kalmıştı.

Bahçeden topladığımız domates ve biberlerle eylül ayında salça gibi bir şey yapıyoruz. Salçadan farkı, bizimkinin suyunun çok daha fazla olması, bu nedenle konserve halinde saklanması.  

Bu domates biber karışımının bir kısmına, soğan, sarımsak, zeytinyağı ve çeşitli baharatlar ekleyerek bir sos hazırlarız. Bu sosu yıl boyunca sebze salatası, pizza, ekmek, makarna üzerinde kullanırız. Bu yemeğe kattığım sos işte bu sostu.

İÇİNDEKİLER

1 avuç mantı

1 avuç haşlanmış nohut

3 adet köfte

1 bardak pizza sosu

1 adet soğan

Zeytin yağı, tereyağı, tuz, su, kuru reyhan

YAPILIŞI

Köftelerin buzunu mikrodalga fırında çözmeye kalktım, ama bu fırını bir türlü becerip kullanamadığım için köfteler yarı pişmiş çıktı. Ben de elimle ezip kıyma haline getirip, bir miktar un katarak yoğurdum. Neredeyse nohut büyüklüğünde köfteler elde ettim.  Nohutları suya kayarak buzlarını çözdüm ve kabuklarını çıkardım. Mantıları da bu sürede dışarıda bekleterek onların da çözünmesini sağladım.

Bir soğanı yemeklik doğrayıp, yağda hafifçe pembeleşene kadar çevirdim. İçine köfteleri atıp, çevire çevire bir miktar pişmelerini sağladım.

Nohutları, mantıları ve sosu üzerine ekledim. Bir bardak daha kaynar su  ve tuzunu ekleyerek, fokurdadıktan sonra tencerenin altını kıstım. Mantılar şişene kadar 10/ 15 dakika pişirdim. Çok az sulu bir yemek meydan geldi. Üzerine kuru reyhan ekleyerek afiyetle yedik.

Bundan sonra menüme alacağım kadar güzel bir yemek oldu.

Sos yoksa biber, domates salçası karışımı su ile açılarak kullanılabilir. Mantı yoksa erişte de koyulabilir.

Bizim evde hiç acı yemeyen biri olduğundan acı koymadım ama bu yemeğe acı biber de çok yakışır.

Hatta içine bir miktar ıspanak ya da semiz otu da çok iyi gider.

İstenirse üzerine sarımsaklı yoğurt ile de servis edilebilir.

Aynı malzemelerle çorba da yapılabilir. Tabii bu durumda unu köfteye katmak yerine çorbanın suyuna katmak daha mantıklı olacaktır.

Bence bu yemek ya da benzerleri mutlaka, Anadolu’da bir yerlerde yapılmaktadır, çünkü çok otantik ve klasik bir Türk yemeği oldu. Yani ben keşfetmiş olamam.

Karantinada benim kimden ne eksiğim var dedim. Pide bile yapmayak mı?

İÇİNDEKİLER

3 bardak un

1 paket yaş maya

1 yemek kaşığı şeker

1 çay kaşığı tuz

3 kaşık zeytinyağı

İstendiği kadar kavurma

Rendelenmiş peynir

Tereyağı

HAZIRLAMA

Bir paket yaş maya, 1 bardak ılık su ve 1 kaşık şeker ile 10 dakika mayalanır. Tuz, zeytinyağı ve un ile iyice karıştırılıp  hamur elde edilir. Hamur 2 katına çıkana kadar mayalanmaya bırakılır. Mayalanan hamurun tahta bir kaşıkla havası alınır.

Hamur bir merdane yardımı ile uzun bir şekilde açılır. İstenilen iç malzemesi koyularak, uçlardan kapatılıp pide şekli verilir.

Önceden ısıtılmış 180 derecelik fırında 35/40 dakika pişirilir.

Sıcakken üzerine istenilen miktarda tereyağı koyularak misler gibi yenilir. Yanına ayran ya da şalgam suyu gibi içecekler uygun olur.