Karadeniz mutfağında en sık kullanılan sebzelerden biri tartışmasız fasulyedir. Karadeniz kadınının öyle uzun uzadıya mutfakta uğraşacak zamanı da olmaz, hızlıca sofraya lezzetli bir şeyler koyması gerekir. Trabzon’da sıkça yapılan ve kahvaltıda bile yenilen fasulye tava ve çeşitlemeleri benim en çok sevdiğim sebze hazırlama şekillerinden birisidir.
Ben Rize’liyim ve bizim evde fasulyenin hatta herhangi bir sebzenin bu şekilde pişirildiğini hiç görmedim. Trabzon’lu olan Karaveli Yoga merkezinden plates hocamız Burcu Karaveli tavalama yöntemiyle hazırlanan sebze çeşitlerini o kadar çok sever ki, ne zaman bu usulle pişmiş bir sebze görse ‘’işte bunun için kavga bile edebilirim’’ der. Bu sözüne verilecek tek cevabım var ‘’ben de, ben de’’.
Bu gün, tarifini yıllar önce yine bir Trabzon hanımefendisi olan hocamız Prof Dr Sezer Komsuoğlu’ndan duymuş olduğum bir usulle fasulye tavaladım.
Fasulyeleri yıkayıp, ortalarından kırdıktan sonra tuzlu suda haşladım. Çok da ince olmayacak şekilde julyen doğradığım bir baş soğanı süzgece koydum. Haşlanmış fasulyeleri sıcak suyu ile birlikte soğanların üzerine döktüm. Bir müddet sonra soğanlar, fasulyelerin buharı ile yumuşadılar. Bundan sonra üzerlerine mısır unu ve tuz ekleyerek, fasulyeler ve soğanlarla karıştırdım. Bir tavaya bir çorba kaşığı kadar zeytinyağı koyarak bu karışımı üzerine döktüm. Alt tarafı kızarınca düz bir tava kapağı ile çevirip diğer tarafını da pişirdim.
Afiyet olsun.
Ancak şimdi gelelim benim bildiğim ve çeşitli arkadaşlarımın evlerinde yediğim fasulye tava çeşitlemelerine;
- Fasulyeler haşlanıp süzüldükten sonra, sadece mısır unu ve tuzla karıştırılıp, o şekilde tavalanır. Bu şekli de çok güzel olur ve kahvaltıda bile yenir.
- Yukarıda anlattığım şekilde fasulyeler ve soğanlar hazırlanır. Bu aşamadan sonra sadece tuz eklenerek, zeytinyağlı tavaya alınır. Fasulyelerin üzerine çırpılmış yumurta eklenerek omlet haline getirilir, bir tarafı pişince diğer tarafı çevrilir.
- Fasulyeler haşlanır. Bir tavada julyen doğranmış soğan ve bir iki diş sarımsak zeytinyağında öldürülür. Soğanlar yumuşayana kadar pişince, tuzu ilave edilen fasulyeler tavaya alınır ve birlikte biraz daha sotelenir. Bu şekilde hazırlanan fasulye tava soğuk olarak da çok güzel olur.
Sebzeleri tava halleriyle çok sevdiğim halde ben ufak bir değişiklik yapıp biraz baharat da eklerim.
- Fasulyelerin haşlanıp sadece mısır unu ile tavalandığı usulu çok severim. Tavadaki yağa birkaç diş sarımsak, mısır ununa ise tuzun yanı sıra acı pul biber ve taze kiniş yaprakları da koyarım. Kendi icadım olan bu versiyonu çok lezzetli bulurum.
- Fasulyelerin haşlanıp, zeytinyağında öldürülen soğan ve sarımsağın içine katıldığı son çeşitlemede yaptığım değişiklik ise, fasulyeleri ekledikten sora tavaya bir kaşık sirke katmak ve bu sirke iyice çekene kadar pişirmeye devam etmek. Sirke katılan fasulye tavası bence fasulye turşusu tavasından bile daha güzel oluyor. Sonra da benim meşhur ”Akdeniz salçası ile ” birlikte yerim. Evet salçam henüz meşhur değil ama yarın edeceğim.