Haziran ayının ismi Süryanicedir ve ayın 21’inci günü yılın en uzun gündüzü, en kısa gecesini yaşadığımız gündür. Güneş ışınlarının bu tarihte yengeç dönencesine dik olarak vurması dünyanın kuzey yarı küresinde ‘yaz gün dönümü’ olmasını sağlar, bundan sonra artık günler kısalmaya, geceler ise uzamaya başlayacaktır.

Tutulmalar zamanındayız, 10 haziranda ikizler burcundaki yeniay, bir güneş tutulmasıyla birlikte gerçekleşecek, 24 haziranda ise oğlak burcunda bir dolunay var.

Hicri takvim ay döngüsüne göre düzenlenmiş bir takvim olduğu için, yeniayda şevval ayı bitip, hemen ardından 11 haziran günü zilkade ayı başlıyor. Hicri takvimde durum buyken, Rumi takvime göre haziran ayı, ayın 14ünde başlıyor.

Ay ve güneş tutulmaları gök yüzünü hiçbir ışık kirliliği olmadan izleyebilen kadim uygarlıklar tarafından da izlenmiş ve kayda geçirilmiştir. Dünyanın her kıtasındaki eski uygarlıklarda mutlaka gök bilimle ilgili, bu arada tutulmalarla ilgili kayıtlara rastlanır. Tabii ki yazıyı icat eden ve bilinen ilk uygarlığı geliştirmiş olan Sümerler bu konuda da ilk kayıtları sunarlar.

Benim takip edebildiğim kadarıyla henüz Göbeklitepe kültürüne ait kalıntılarda belirgin bir horoskop (yıldız haritası) belirlenmedi, ancak daha sonraki tarihlerde bu bölgede yaşamış uygarlıkların gökbilim açısından oldukça gelişmiş bir düzeyde bilgi sahibi olduklarını biliyoruz. Hatta şu anda hemen bütün dünya dillerinde gün isimlerinin gezegenlerden türetilmiş olması geleneği bu topraklarda yaşamış medeniyetlerden kaynaklanır.

Gökbilimde ‘Tutulma’ olayları, iki gökcisminin yörüngeleri üzerinde hareket ederken gözlemcinin bakış açısında birbirlerini örtmesi  sonucunda meydana gelir,  tutulmaları mümkün kılan dünya yörüngesi düzlemine ‘Tutulma düzlemi’  (Ekliptik) denir.

Haziran ayında hava; halk tarafından isimlendirilmiş fırtınalar şöyle sıralanabilir; 02 / 03  Haziran,  Filiz Koparan Fırtınası, 10    Haziran,      Ülker Doğumu Fırtınası, 22 / 23    Haziran,  Gün dönümü Fırtınası, 27    Haziran, Kızıl Erik Fırtınası.

Haziran ayında toprak; bahçede yabani ot mücadelesi yapılır, yaz sebzelerinin dikimine devam edilir.

Haziran ayında deniz; artık olta balıkçılığı yapılmaktadır; mercan, mersin, sarıağız, orkinos, ofroz, sardalya  zamanıdır. Ülkemizin bütün denizleri herkesin yüzmesi için uygun ısıya ulaşmıştır.

Bu yıl Mayıs ayına, Ramazanda ve karantina altındayken giriyoruz. Mayıs ayının ismi Latinceden gelmedir ve Roma tanrılarından birisi kabul edilen Merkür’ün annesi Maia’dan,  Romalı tanrıça Maies’ten, ya da bilgeler için kullanılan maiores kelimesinden türetilmiş olabilir.

Mayıs ayının 6/7 günleri Hıdrellezdir. Bu gün aslında dünyanın Halley kuyruklu yıldızının yörüngesinden geçtiği, dolayısıyla (Eta aquarid) yıldız yağmurunun gözleneceği bir zaman dilimidir. Bu olaydan sonra artık havaların iyice ısındığı, toprağın tamamen yeşerdiği yılın hemen hemen yarısı boyunca sürecek olan hızır (yeşillik, bereket) günleri başlar. Hıdrellez bundan sonraki toprakla uğraşma zamanı öncesinde güzel bir kutlamayı hak eden bir bayram ve doğadan dileklerde bulunma zamanıdır.

Mayıs ayının ilk günü, 1 Mayıs emek ve dayanışma bayramı, 19 Mayıs ise Gençlik ve Spor bayramıdır.

Hicri takvime göre 13 Mayısta Ramazan ayı ve üç aylar bitip Şevval ayı başlıyor. Bu yıl 8 Mayıs gecesi, Kadir gecesidir, 12/ 15 Mayıs günleri ise Ramazan bayramıdır.

Hem dini hem de milli bayramları bol bir aya giriyoruz, şimdilik 19 Mayıs hariç hepsini karantina altındayken geçireceğiz.

Ay döngüsüne ve astrolojik olarak gökyüzüne kabaca bakacak olursak; 11 Mayısta Boğa burcunda bir yeniay, 26 Mayısta ise Yay burcunda dolunay gerçekleşecek. Dolunay, Asya, Avusturalya ve Pasifikten izlenecek olan tam ay tutulması ile birlikte olacak.

Bu ayın ikinci haftasında ise Satürn, Venüs ve Jüpiter retro harekete başlayacak. Sanırım bu gökyüzü hali, iş konuları ve gönül işlerinde bir durağanlık yaşanabileceği anlamına geliyor, ancak işler artık daha ne kadar durabilir, insanlar evlerde yaşarken gönül işlerinde değişiklik nasıl olacak, işte onu bilemedim. 

Biraz da dünyadan hava, su ve toprak işlerine bakalım.

Bahçede yapılacak çok işler var,  yabani ot temizliği bu ayda sabırla yapılmalı, ayrıca yazlık bostan için fide dikimi yapılması lazım. Domates, biber, patlıcan, kabak, salatalık fideleri olgunlaşacağı toprakla buluşturulur. Bal kabağı, kavun, karpuz gibi bazı çekirdekler toprağa teslim edilir. Ayrıca sulama borularının çekilmesi, malçlama, gübreleme gibi pek çok iş vardır.

Bilinen fırtına isimleri; 4 Mayıs çiçek fırtınası, 7 Mayıs doğu rüzgarları, 11 Mayıs mevsimsiz soğuklar, 17 Mayıs filizkıran fırtınası, 19 Mayıs Kakulya (ipek böceği) fırtınası, 21 Mayıs Ülker fırtınası, 30 Mayıs kabak meltemi, 31 Mayıs ise artık iyice sıcakların geldiğinin belirtisi Beravih rüzgarlarının (Samyeli) başlaması diye isimlendirilir.

Mayıs ayında tekne ile balık avlama yasağı vardır, olta balıklarının zamanıdır. Gümüş, izmarit, mercan, mersin, mezgit, levrek, kaya balığı  bu ayın gözde balıklarıdır.

Maalesef, bu aya da salgın iyice artmış bir şekilde girdik, aşılanma ne kadar başarılı olacak henüz pek netleşmedi. Sonuç olarak gene sosyal mesafeli bir ay yaşamak zorundayız.

Gelelim ayın önemli zamanlarına;

Bu ayın 13ünde Ramazan (Hicri 1442 yılı) başlıyor.

Ayın 12sinde yeniay, 27sinde dolunay var, 22-23 nisan günleri ise Lyrid göktaşı yağmurunun gerçekleşeceği günler. Tabii 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramını da unutmamak gerek.

Bu ay günden güne ağaçlar iyice yeşerecek, çiçekler açacak, otlar yükselecek. Doğada adeta ‘kloroform çılgınlığı’ yaşanacak. Bu da bol oksijen, bol umut anlamına geliyor. Sonbahardaki yaprak renklenmelerinden sonra ağaçların en renkli olduğu dönem, doğada yeşilin her tonu mevcut olacak.

Artık ilkbaharın iyice kendini gösterdiği bu ayda, bahçelerde özellikle de yabani ot mücadelesi konusunda yapılacak pek çok iş var. Toprağın çapalanma ve bazı salata sebzelerinin dikilme, bazı fidelerin yetiştirilmeye başlama zamanıdır.

Bu ayda en lezzetli balık benim de favorim olan Kalkan balığıdır. Artık yavaş yavaş olta balıkçılığı, yani kıyı balıkları mevsimi de geldi.

Halk arasında bilinen Nisan fırtınaları ise şöyledir; 9 Nisan üç dokuzların üçüncüsü, 16 Nisan Kuğu fırtınası ( 3 gün boyunca hava cidden set olabilir), 21/26 Nisan Sitte-i Sevr fırtınası (April 5), 29 Nisanda ise gene fırtına olabilir.

Eskiler ‘korkma kışın kışından, kork aprilin beşinden’ diyerek Sitte-i Sevr  soğuklarının önemine dikkat çekerler. April beşten sonra ise artık ilk bahar iyice kendini belli edecek, Hıdrellez günü kapıya dayanacak, börtü böcek piyasaya çıkacak.

Bu yıl her ay olduğu gibi sağlıktan başka bir şey dileyemiyorum. Umarım akraba, dost ve din kardeşleriyle yeniden buluşacağımız günler çok uzak değildir.

Bugün kullandığımız takvimin ilk hali Romalılar tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Bu ilk takvime göre yılın ilk ayı Mart ayı idi, adı da savaş tanrısı Mars’tan gelmekteydi, çünkü ağır kış iklimi bitmiş, gün/gece eşitlenmiş ve artık dünyevi işlerle ve gerçek anlamıyla savaş zamanı gelmişti. Mart ismi de Türkçeye Latinceden geçmiştir ve Mars ile ilişkilidir.

Hicri takvime göre bu ayın 14ünde Şaban ayına yani yani üçayların ikincisine geçeceğiz ve ayın 27sinde ya da başka bir deyişle Şaban ayının 14ünde Berat Kandili olacak.

Bu ay gökyüzünde hiç retro gezegen yok, 13’ünde yeniay, 28inde ise dolunay,  21 Mart ise  ilkbahar ılımı (gün/tün eşitliği) gerçekleşecek. Artık İlkbahar zamanı başlıyor. Zaten 6 Mart günü üçüncü cemrenin toprağa düştüğü gündür.

İsimli fırtınalara gelince 11/17  Mart arası Berdeülaciz, yani kocakarı soğukları, 23 Mart ise tozkavuran fırtınası (Kuzey Ege ve Marmarada lodos), 26 Martta çaylak fırtınası sayılabilir.

Bu ay bahçelerde yapılacak bir hayli iş var. toprağın kazılarak havalandırılması, ağaçların ve çok yıllık çalıların budanması, yaz fidelerinin hazırlanmaya başlaması gerekiyor. Gül çeliklemek için çok uygun bir tarih.

Mart ayında gümüş, izmarit, mezgit, kalkan, mersin, kaya balığı, mezgit, kefal, levrek, yayın balıkları lezzetli ve bol bulunan balıklardır. Özellikle kalkan, levrek ve kefal mart ayında hem bol hem de çok lezzetlidir. Martta uskumru çiroz olmaya başlamıştır.

Güneş ışıklarından yararlanmak için çok uygun bir aydır.

Şubat ayının 13ünde Recep ayı yani üç aylar başlıyor, 18 Şubat, Perşembe  günü yani Recep ayının 6sı ise Regaip kandili.

Şubat ayının ismi Süryanice ve İbraniceden gelmektedir, aslında bu gün kullandığımız miladi takvimin ilk kullanıldığı zamanlarda ismi bile olmayan ve yılın son günleri kabul edilen bir zaman dilimiydi ( o zaman ilk ay mart ayı idi, adını savaş tanrısı marstan alır). İşte bu nedenle dünyanın güneş etrafında dönüşlerinden artan 6 saate yakın zaman artığı her 4 yılda bir şubat ayına  bir gün eklenerek düzeltilir. Geçen yıl artık yıldı( şubat 29 gündü) bu yıl ise 28 gün sürecek.

Normalde Ocak ayının sonu Zemherinin yani en soğuk günlerin de sonudur, ancak benim 60 küsür yıllık ömrümde, Şubat ayının Ocaktan daha sıcak olduğuna hiç şahit olmadım. Hele bu yıl kış birkaç hafta daha kaydı, şubat soğuk geçecek sanırım.

Şubat ayındaki fırtınalar; 1 şubat hamsi fırtınası ( hamsi ve diğer soğukta yağlana balıkların en leziz zamanıdır); bundan sonra birkaç gün süren fırtınalar söz konusu olabilir. 20 şubatta havaya, 27 şubatta karaya, 6 martta suya cemre düşer. Yani şubat sonundan itibaren ısı artışı beklenir, ancak tam da cemre düşme zamanlarında fırtına ve kötü hava olması normaldir.

Ay döngüsüne bakacak olursak; 11 Şubat;  saat 22:05 te, kova burcunda yeniay, 27 Şubat, saat 11:17de başak burcunda dolunay olacak. Özellikle, başak disiplinini ve terk etme enerjisini barındıran 28 şubat diyete başlamak için çok uygun bir gün gibi görünüyor. 

Ay, 3 şubatta dünyaya en yakın,18 şubatta en uzak konumunda, 18 şubatta ay ve mars birbirine çok yakın, 26 şubatta ise Merkür, Jüpiter ve Satürn oldukça yakın konumda olacaklar.

Bu ay hemen bütün ay boyunca Merkür retrosunun ya da durağan enerjilerinin etkisi altında olacağız. Bu da önümüzdeki ayı yarım kalmış işleri tamamlamak, eski defterleri açmak, eskiden verilmiş kararları harekete geçirmek için uygun, yeni kararlar almak, yeni işlere başlamak için kötü bir zaman demek. İletişim kazaları, elektronik arızalar olabilir.

Merkür retrosu deyip geçmemek lazım. Bu yazıyı eklemek için bloğu açmaya çalıştığım zaman şifrem kabul edilmedi. Bin bir uğraşıdan sonra yeni şifre alıp girebildim.

Bu Ocak ayı Hicri takvimin 1442 yılının, cemaziyelevvel ayının 17’si, Rumi takvimin, aralık ayının 19’u ile başladı. 14 Ocak günü cemazielahir ayına, hem de rumi ocak ayına gireceğiz. Hicri takvim ay takvimi olduğundan her yıl değişir, ancak Ocak ayının 14’ü her zaman, Rumi takvime göre yılbaşıdır.

 Bu tarih, Doğu Karadeniz’de Kalandar günü olarak kutlanır. Ben de naçizane son yıllarda kalandar ana olarak tarif edilmiş ve bazı esnafların yıl başında ilk paralarını, ekmeklerini istedikleri kişi haline gelmiştim. Bu yıl ise kalandarı dünyaya bereket ve sağlık getirmesi için faklı bir ritüel ile karşılamaya hazırlanıyorum. Aslında kalandar günü sabah erkenden kalkıp, akrabaların komşuların kapıları çalınır ve kapıya bazen kasket, bazen de çuval atılır. Kapıyı açan kasketi ya da çuvalı şeker, un, kuru yemiş, yumurta gibi çeşitli şeylerle doldurur. Daha sonra da malzemelerle kek, ekmek yapılıp dağıtılır. Kapı kapı dolaşıp, ekmek, bozuk para dağıtamayacağıma göre bu yıl evde bol kuru yemişli kocaman bir kek yapıp komşulara dağıtabilirim.

Ayın 19unda Trakya’da yılın en soğuk günleri adına bocuk gecesi denilen benzer bir şenlik yapılıyor. Ben de bütün bu eski geleneklerin koruyucusu olarak bu yıl bocuk gecesinde de bir şenlik yapmak niyetindeyim.

Bu ayın 13’ünde, oğlak burcunda yeniay, 28’inde ise aslan burcunda dolunay var.

Ay boyunca geceler 45 dakika kadar kısalıp, günler 10 saatten uzun sürmeye başlayacak. Aralık ayının 20sinde başlayan yılın en soğuk günleri zemherir zamanı ise ay sonunda, hamsin günlerine dönecek. Yani yine kış ama havalar daha az soğuk olacak diye beklenir, ancak bu yıl meteorolojik beklentiler, kışın en soğuk günlerinin şubat hatta mart aylarında yaşanacağı konusunda uyarıyor.

Gene de bu ay ismi bilinen beklenen bir sürü fırtına var. Mesela ayın 8inde zemheri fırtınası, 14ünde karakoncoloz fırtınası, 28inde ayandon fırtınası, 31inde ise balık fırtınası…

Bu yıl kuraklık tehlikesine karşılık, bol yağış ve kar diliyorum.

GÖĞE BAKAN KOCAKARI, 2020 ARALIK

Bu ayın 16sında Hicri takvime göre 1441 yılının Rebiulahir ayından Cemzielevvel ayına geçiyoruz. Rumi takvime göre ise ayın 14ünde Aralık ayı başlayacak.

Aralık ayı ismi Türkçe olan nadir olan aylardan biridir.

Bu ay içerisinde bazı önemli gök olayları ise şöyledir; 14 Aralık günü 19;16da, yay burcunda güneş tutulmalı bir yeniay gerçekleşecek, 30 Aralık günü ise Yengeç burcunda bir dolunay var. Bu dolunay aynı zamanda kadim zamanlardan gelen Nardugan bayramıdır.

Aralık ayı bilindiği gibi yılın en kısa günlerini yaşadığımız bir aydır, 21 Aralık günü kış gündönümü yani en kısa günü yaşadıktan sonra, 25 Aralıktan sonra günler uzamaya başlar. Güneş kültünün ön planda olduğu Minthraizimde bu gün Minthranın(güneşin) doğumu olarak kutlanır. Daha sonra Hristiyanlığın yayılmak istediği bölgelerde çok miktarda bu kadim dine inananlar sayesinde bu gün Hz. İsa’nın doğum günü olarak kutlanmaya başlamıştır.

Nardugan bayramı ise 25 Aralıktan sonra gelen ilk dolunay günü kutlanmaktadır. Geçen yıl Ocak ayında olan Nardugan bu yıl Aralık ayının son dolunayına denk gelmektedir.

Nardugan bayramı da hem Ayaz Ata ile Noel babanın benzerliğinden (Noel baba giysileri eski Türk giysileridir) hem de karlı kışlı kutlamalardan ötürü (orta doğu kökenli bir dinde beklenmeyen) Nardugan Bayramından esin aldığını söylemek çok kolaydır.

Bu yıl bir de 21 Aralık günü Satürn ve Jüpiterin, kova burcunun sıfır derecesinde kavuşumları var. Bu kavuşum, astrologlar tarafından çok önemsenen bir olaydır, ayrıca 1200lü yıllardan beri ilk kez bu iki gezegen bu kadar yakın olacaklar. Aynı gün ay neredeyse ilk dördün fazında olduğu için umarım bu göksel olayı izlemek mümkün olur.

Aralık ayında beklenen fırtınalara gelince; 2 Aralık; Ülker dönümü fırtınası, 6 Aralık Zemheri Fırtınası, 9 Aralık Karakış Fırtınası, 21 Aralık Gün dönümü fırtınası olarak bilinir.

Zemheri, yani yılın en soğuk günleri 21 Aralıkta başlar ve 31 Ocakta sona erer.

Aralık ayında hamsi, lüfer, uskumru gibi balıklar kar suyu yedikten (iyi bir soğuktan) sonra yağlanırlar ve gayet lezzetli olurlar. Bu tip balıkların ızgarası ya da kendi yağında buharla pişirilmesi anlamına gelen çıtlaması çok lezzetli olur.

Bu ay bahçelerin derince kazılarak havalandırılması gerekir. fidan dikmek için de uygun bir aydır, genel olarak lahana, karnabahar, ıspanak, pazı, marul, havuç gibi kış sebzelerinin güzel olduğu zamanlardır. Bir de don olan yerlerde bazı ağaçlara malçlama yapılması gerekir.

Gün ışığını en az göreceğimiz ay olduğu için, uzun akşam saatlerinde yapılacak işler bulmak gerekir.

Bu yıl pandemi zamanı geceleri dolduracak sosyal etkinliklerden mahrum kalacağımız için ev içinde yapılabilecek aktiviteler düşünülmelidir.

Gelecek yılın bu yılı aratmaması en büyük dileğimizdir.

Sonbahar renklerinin tavan yaptığı, kış aylarının ayak seslerinin iyice yakından duyulduğu bir aya giriyoruz.

Hicri takvime göre hala Rebiülevvel ayında olacağız, 15 Kasım günü Akrep burcunda gerçekleşecek olan yeniaydan sonra, 16 Kasım günü, Rebiülahir ayına gireceğiz.

Bu ayın 30’unda ise dolunay günü, aynı zamanda bu yılın son ay tutulması meydana gelecek. Bu yıl ay düğümleri ikizler/yay eksenine geçti, dolayısıyla bu tutulma ikizler burcunda gerçekleşecek.

Kışın ayak sesleri iyice yaklaşacak diye boşuna söylemedim, yüzyıllardan beri Anadolu’da bu ay içerisinde de oldukça çok fırtına tarif edilmiş. Özel isim verilmiş bazı iklim olayları; 2 Kasım’da son kalan göçebe kuşların da göçme tarihi olan bu günlerde ‘Kuş geçimi’ fırtınası , 7 Kasım civarında Kasım fırtınası, 11/12 Kasım ise lodos fırtınası, mevsimsiz sıcaklar, pastırma yazı, 17 Kasım ‘Koç katımı’ fırtınası ve 28 Kasımda da özel bir isim verilmemiş ancak olması beklenen bir fırtına daha var.

Bu ay bağ ve bahçelerde yapılacak işler de az değil. Kışlık sebzeler ( bakla, bezelye, ıspanak, sarımsak vb) için ekim, zeytinler için toplanma zamanıdır. Bu ay toprak derince kazılıp önümüzdeki yaz ekimi için havalanmaya da bırakılabilir.

Kasım ayı balık açısından oldukça bereketli bir aydır, uskumru, lüfer, hamsi, barbun, mercan, levrek, torik gibi balıklar bulunur.

Orhun kitabelerinde çok bilindik bir mısra vardır; üze kök tenri, asra yağız yer kılındukta, ikin ara kişi ogli kılınmış. Yani yukarıda gök yüzü, aşağıda kara toprak yaratıldığında ikisi arasında insanoğlu yaratılmış.

Gökte, yerde ve denizlerde olacaklardan sonra bu ay biraz da ‘kişiogli’ için yazmak istedim. Yaz aylarında biraz nefes aldırmış olan salgın sonbaharda olanca gücüyle yeniden bastırdı. Kış aylarında da böyle yüksek bulaş devam edecek gibi görünüyor.

Bu yıl tanıdığım pek çok emekli, yazlık sitelerindeki evlerine bir soba aldılar ve kışı da yazlıklarında geçirmeye karar verdiler. Çalışmak zorunda olmayan bu insanların bu kışı büyük şehirde geçirmeme kararlarını çok yerinde buluyorum. Geçen ilkbahar aylarında özellikle de bu yaş gurubuna sokağa çıkma kısıtlaması koyulmuştu, bu kış da benzer kısıtlamalar gelmesi çok mümkün. Bir apartman dairesinde oturmak bu yaştaki insanlar için çok ciddi hareketsizlik ve bu hareketsizliğin getirdiği sağlık sorunlarına sebep oldu. Yazlıklarında kalmaya karar veren bu nesil, nasıl olsa sobalı günlerin nasıl bir şey olduğunu biliyor, biraz soba nostaljisi yaparlar, belki biraz zorluk da çekerler ama  hem kalabalıktan uzak kalarak salgın hastalığa yakalanma risklerini azaltmış, hem de açık havada zaman geçirme  ve yürüme imkanı sayesinde ruh ve beden sağlıklarını korumuş olurlar.

Hepimiz bu sosyal izolasyondan bunaldık, ancak yapacak en iyi şey, telefon trafiğini artırıp, salgın sonrası için hayal kurmak gibi görünüyor.

Bu ayın biri, Hicri takvime göre 1142 yılının, Sefer ayının 14’üne denk geliyor, ayın 18’inde ise Hicri Rebiülevvel ayı başlıyor. Rumi takvime göre ise hala 1436 yılının Eylül ayındayız, Rumi Ekim; ayın 14’ünde başlayacak.

Bu ay içerisinde astrolojik olarak; kişisel gezegenlerden Mars hala, koç burcunda retro harekette, sosyal ve iş gezegenleri denilen Jüpiter ve Satürn düz harekete geçti, jenerasyon gezegenleri olan Uranüs, Neptün ve Pluton ise hala retro hareketteler. Uzun süredir devam etmekte olan Jüpiter, Satürn ve Plüton stelyumu (küme) bu ay da devam edecek. Hatta, 22 Ekim günü bu kümeye, Ay da eklenecek ve gökyüzünde Jüpiter, Satürn, Plüton, Ay birbirlerine çok yakın konumda olacak.

Bu ayın 20-21inde Orioid meteor yağmuru olacak. En iyi Orion takım yıldızının olduğu bölgeden gözlendiği için bu ismi almıştır. Hıdrellez günü gerçekleşen Eta Aquarid meteor yağmuru gibi, yine Dünya ile  Halley Kuyruklu yıldızının yörüngelerinin çakışmasından meydana gelir.

Bu ayın ikisinde Koç burcunda, 31inde ise Boğa burcunda gerçekleşecek 2 dolunay, 16sında Terazi burcunda gerçekleşecek bir yeniay var.

Bilindiği gibi kullandığımız takvim ay döngüsüne göre hazırlanmamıştır. Ayın bir döngüsü ortalama 29,5 gün sürer, oysa kullanmakta olduğumuz takvimde 365 gün vardır. Genel olarak her yıl 12 dolunay, her ay bir dolunay gerçekleşirken, birkaç yılda bir yılda 13 dolunay gerçekleşir, o yıl, bir ayda 2 dolunay meydana gelir. İşte aynı ayın içerisinde meydana gelen bu ikinci dolunay mavi dolunay olarak isimlendirilmiştir. Ayın bu dolunayda mavi renkte olacağını beklemeyin, bu isim 1880lü yıllarda bir volkan patlamasının yarattığı özel bir görüntü sebebiyle  verildi.

Gelelim sonbaharın ilk ayında gerçekleşmesi beklenen fırtınaların isimlerine; bu tarihlerdeki hava değişiklikleri yüzyılların gözlemine dayanmaktadır. Fırtına isimleri ise bu döneme denk gelen doğa olaylarına uygun olarak verilmiştir.

03 Ekim; Kuş Geçimi Fırtınası (Anadolu’daki son kuşların göç dönemi),

04 Ekim; Koç Katımı Fırtınası (Sürüden ayrılan koçların sürüye geri salındığı zaman),

09  Ekim; Yaprak Dökümü Fırtınası (Doğanın yaprak dökerek kışa hazırlanma dönemi),

14 Ekim; Meryemana Fırtınası (Gök gürültülü ve şimşekli,  yağış düşüren fırtınalar),

17  Ekim; Kırlangıç Fırtınası (Kırlangıçların Anadolu’dan göç zamanı),

18 Ekim; Koz Kavuran Fırtınası (Kuzey Ege ve Marmara’nın batısındaki lodos fırtınası),

 21 Ekim; Bağ Bozumu Fırtınası (Bağlardaki üzümlerin toplanma dönemi),

 28  Ekim;  Balık Fırtınası (Balıkların Marmara denizinden Karadeniz’e geçtiği dönem)

Ekim ayında sonbahar kendini iyice belli etmeye başlayacak, günler giderek kısalacak, yapraklar sararacak, hava soğuyacak.

Yine de Ekim, son kış hazırlıklarının da tamamlanacağı çok bereketli bir aydır. Bu ay bazı göstergelere bakarak kışın nasıl geçeceği tahmin edilebilir.  Ayva ve Nar, bol ve güzel olursa kış sert geçer. Kavak ağaçları yapraklarını tepe kısımlardan dökmeye başlarsa kış sert geçer.

Ekim ayı balıklar açısından oldukça bereketli bir aydır. Lüfer, Palamut, Barbunya, Tekir, Sardalye, Levrek bolca bulunur. Bu yıl Palamut şimdiden çok bol, bu da bu yıl Hamsinin az olacağının göstergesi sayılır.

Ekim ayı, yazlık sebze bahçelerinin temizleneceği, toprağın kazılacağı,  meyve ağaçlarının köklerinin havalandırılıp, gübreleneceği bir zamandır. Ay sonundan itibaren yeni meyve fidanları da dikilebilir.

Ispanak, turp, soğan, sarımsak gibi bitkilerin tohumları ekilebilir. Marul, lahana, brokoli, pırasa gibi sebzelerin ise fideleri toprağa aktarılır.

Bu ay, Hicri 1442yılının Muharrem ayının 13’ü ile başlıyor, 18 eylülde sefer ayı başlayacak. Rumi takvim ile kıyaslarsak, ayın biri 1436 yılının 18 eylül günü, ayın 14ü ise 1 eylüle denk geliyor.

Bu ayın tarihçesinde 13 Eylül 1921, Sakarya Zaferi, 27 Eylül 1538de Preveze zaferi kazanıldı.

Gökyüzü olaylarına gelince 22 Eylül günü sonbahar ılımı (gün/tün eşitliği) yani mevsim değişimi olacak, 25 Eylül günü ise Satürn, Jüpiter, Plüton ve Ay birbirine oldukça yakın konumlarda bulunacaklar.

Astrolojik olarak 2 Eylülde balık burcunda bir dolunay, 17 Eylülde Başak burcunda bir yeniay bizleri bekliyor.

Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün, Plüton gibi jenerasyon gezegenlerinin retrosuna ayın onunda Mars retrosu da eklenecek.  

Bu ay hizmet ayı, ama işler kolayına ilerlemeyecek, aksilikler çıkacak gibi görünüyor.

Anadolu köy takvimine göre, 02  Eylül;   Mihrican Fırtınası (Sonbaharın başlangıç dönemi),  07  Eylül;  Bıldırcın Geçimi Fırtınası (Poyraz rüzgarları ile Karadenize göç) ,13  Eylül;        Çaylak Fırtınası, 28   Eylül;   Kestane Karası Fırtınası (Marmarada  balığın bollaştığı dönem),  30   Eylül;  Turna Geçimi Fırtınası (Turnaların göç zamanı) olacak.

Eylül ayı, Anadolu ve Trakya için, kışa hazırlık zamanıdır. Bağlar, bahçeler, bostanlar bozulacak. Salçalar, turşular, reçeller, tarhanalar, bulgurlar yapılacak, sebzeler kurutulacak zaman. Yani hasat ve üretim zamanı. Bence sonbahar bayramı.