Zaman çok garip bir kavram, herkes farklı bir şekilde algılıyor, hatta aynı kişi bile farklı durumlarda farklı değerlendirme sistemine sahip olabiliyor.

Bana kişinin sözlerinden bir demet sunun size, söyleyenin kaç yaşında olduğunu söyleyeyim. Örnek mi; insan ergenlik yaşındayken kendini herkesten akıllı hissediyor, ancak çevresi tarafından ciddiye alınmadığını düşünüyor. Eğer birisi, ‘akıl yaşta değil baştadır’ atasözünün çeşitlemelerini kullanıyorsa bilirim ki en azından 25 yaşından daha gençtir ve ciddiye alınma talep etmektedir. Buna karşılık ‘insan hissettiği yaştadır’ sözü ve çeşitlemelerini sıkça kullanıyorsa bilin ki minimum 50 yaşındadır ve bedensel olarak artık eskisi gibi olmadığının da pekala farkındadır, ama kuyruğu dik tutma gayretindedir.

Eğer yaşlanmak yerine ‘yaş almak’ demeyi tercih ediyor ise bu birey bilin ki 60 yaş üzerindedir. Hafızasını oldukça güvenilir bulmaktadır, zevklerinin iyice rafine olduğunu, yaşam deneyimleri sayesinde özellikle fazla beden çalışması gerekmeyen işleri çok daha kolay halledebildiği için pek çok açıdan genç halinden daha üstün olduğunu düşünmektedir. Geçen günlerden birinde bir arkadaşım; yaşlanmayan, yaş alan bir insanın 60 yaş üzerinde çok daha değerli olduğunu öne süren bir yazı paylaştı. Buna cevap olarak bir başkası yaşla ilgili problem yok, mesele önümde az zaman kalması diye cevapladı. Bu söz üzerine bir hayli düşündüm, zaman nedir, az zaman, çok zaman ne demektir, yani felsefe yaptım kendimce.

Evet, biz modern toplumlarda zamanı hep doğrusal bir şekilde algılıyoruz, oysa tarım toplumlarında döngüsel algılanır. Çünkü şehir yaşamında işler mekanik saatle, tarım toplumlarında ise doğanın döngülerine ayak uydurarak yapılıyor.

Çalışırken işe gidiş saatim, hangi gün, hangi saatte ne yapacağım çok büyük ölçüde belliydi. Üstelik bütün işlerimi özellikle masa taksimlerine yazarak, oradan takip ettiğim için günlük zaman çizelgemi çok başarılı bir şekilde yönetebiliyordum. Her saat diliminde yapılması gereken işlerim belli olduğundan, o dilimdeki işi vakitlice bitirme gayretinde olurdum. Bu sayede günlük işleri bitirmek için saatlerce fazladan hastanede kalmam gerekmezdi. Hastaneden geç çıkma sebebim ya acil hasta ya da en fazla bizzat asistanımla birlikte okumam gereken bir çalışma filan olurdu.

Şimdi çok kısıtlı da olsa toprakla uğraştığım için, işlerimi ancak aylık, hatta mevsimlik olarak planlayabiliyorum. Zamanı planlama işi; hava şartlarının uygun olmasını beklemek ve bu uygun zamanlarda gereken ekipmanı ve elemanı bir araya getirmek şeklinde değişti. Örnek olarak bu ay sonuna kadar yazlık sebze tarhlarını hazırlamamız uygun olur, çünkü Hıdrelleze kadar dikim işini tamamlamak gerekiyor. Oysa şu anda çok şiddetli yağmur yağıyor, bütün dereler, su yalakları başına kadar dolu, toprak balçık gibi. Bu durumda önce yağmurlu günlerin bitmesini, daha sonra birkaç gün de toprağın üzerinde çalışılabilecek kadar kurumasını bekleyeceğim. Bundan sonra ise fideleri, naylonları, gübreleri, su borularını hazır edip, bahçıvan çağıracağım.  Bahçıvanımın bir sürü yapacak işi var, onu ayarlayabilmek için yağmurun bittiği günden önce aramam lazım. Daha önceden de bir işi yapabilmek için birçok değişkeni bir araya getirecek organizasyonları yapmam gerekirdi, ama o zaman önemli olan bu birlikteliği, şu gün bu saatte ayarlamaktı. Şimdi ise organizasyon yapabilmek için takvimden çok, meteorolojik verilere ihtiyacım var.

Aslında hem şehir hem de köy hayatı yaşadığım için, hem yapay hem de doğal zaman göre ayarladığım işler oluyor.

Geçtiğimiz hafta sonu yurt dışında yaşayan kuzenim Emre; İstanbul’a geldi, orada buluştuk. İstanbul’a gelme sebebi çok ilginç; birkaç ay önce nüfus idaresinde çalışan bir akrabamızdan Emre’nin bir silah ruhsatı için arandığını öğrendik. Meğer rahmetli annesinde aileden kalan antika bir tüfek varmış ve annesinin üzerine ruhsatlıymış, annesi öldükten sonra kimsenin aklına bu 100 yıllık Rus yapımı silahı (Çarık döneminden kalma, aile yadigarı) Emre’nin üzerine ruhsatlamak gelmemiş, yani yıllardan beri evde ruhsatsız silah bulunduruyor görünüyor. Emre de silahın ruhsatını üzerine almak için geldi, hem de  bu kısıtlı zamanı arkadaşları ve bizlerle buluşarak değerlendirmek istedi.  Ben de onu görmek için 2 günlüğüne İstanbul’a gittim.  Yeğenlerim, kuzenlerim ve onların arkadaşları ile zaman geçirmek güzeldi, ama ben gene paralel evrenlerde yaşadım. Emre’nin arkadaşları da kendisi gibi, masası dekanlar, rektörler, profesörler, dünya çapında adamlarla dolu oluyor.

Neyse bir akşam gayet lüks bir yerde resmen bir üniversite kurmaya yetecek kadar akademisyenle birlikte gırgır şamata yemek yiyoruz, aniden telefonuma Sermin’den şöyle bir mesaj geliyor; komşunun bahçesinde çakal gördüm (Daha önce sıkça yazdım, köyde oldukça değerli yaban hayatı var ).

Resmen komşunun, imam nikahlı olarak da benim kedim olan Sarıgacı geçen hafta doğum yaptı ve mekanına bu kadar sadık hayvan, ilk kez yavruları her zamanki ahırından farklı bir yere taşıdı. Birkaç gün ortalıkta görünmedi, çok merak içindeydim. Bahçesine çakalın dadandığını duyunca ortadan kaybolması anlam kazandı tabii. Bu hayvan dünya kedi federasyonu olsa başkanlığını yapabilecek kadar kedilik biliyor, bayağı gurur duydum onunla. Üniformaları içerisinde garsonların etrafımızda dört döndüğü bir masada aklımın çakaldan kaçan kedide olması paralel evren değil de nedir?

Merak etmeyin kedi sağ, bu gün gayet sırnaşık bir şekilde yemeye geldi, birkaç gün bende yemedi ya karnı iyice içine kaçmış; onun lüks lokantası da benim.

Anne babasının dilleri farklı olan bebeler gibiyim, bir köylü, bir şehirli, zaman bir öyle, bir böyle, aklım bir orda, bir burda.

Geçen ay yeğenlerimizin ön planda olduğu bir aydı. Ege, ay başında asker oldu, ay sonunda terhis oldu. Her ne kadar uğurlama ve askerden alma seremonileri askerlik süresinden uzun sürse de oğlumuz çakı gibi asker oldu.

Bizim ailede en çok bulunan meslek tıp doktorluğudur, hemen ardından hukukçular gelir, diğer meslekler ise en çok 1-2 kişi ile temsil edilir. Yeğenlerim Nil Özgür ve Ege Özgür, iki kardeş aile geleneğini bozmayarak hukukçu oldular.

Nil üniversite sınavına gireceği zaman özellikle hakim anneanne ve dedesi başta olmak üzere hepimiz hukuk fakültesine girmesini istemiştik. Çocuk gerçekten de hukuk fakültesinde okudu, aman iyi ki de okumuş, yoksa yanmıştık.

Nil üniversitedeyken, bir gün Pazar’daki aile evinde 2 hakim teyzemin (Güneş Dobrucalı= Nil’in anneannesi ve Mualla Telatar) de bulunduğu bir odada, miras hukuku konusunda şakayla karışık konuşmaya başladı, kim kimden önce ölürse ona/ buna / bana ne kalır gibi problem çözmeye başladı. Söze karıştım, ben Nil’e ‘kızım, anneannen var, annen var, sana miras düşene kadar ya ihtiyarlayana kadar bekleyeceksin ya da  seri katil tutacaksın, en iyisi ben seni evlat edineyim, hiç değilse bir tek benim ölmemi beklersin, temiz iş’ diyerek şaka yaptım.

Aslında bu söz söylediğim o zaman bile şaka değildi, çünkü nedense bizim ailede ölen kişinin mirasının vakitlice bölüşülmesi gibi bir adet yok. Böylece ölenden kalan mal birkaç kişiye düşüyor, onların içinden ölenler olunca onların mirasçıları da işin içine giriyor, birkaç nesil geçince işler iyice arapsaçına dönüyor. Üzerinde 30 tane tapu görünüyor, her biri 30-60 ortaklı, sana düşen bir metrekare bile değil, ama sonuç olarak ortada çözülmesi gereken bir hukuki mesele var.  İşler o denli karışık ki mesela ortaklarını tanımıyorsun, nerede olduklarını bilmiyorsun, Türkiye’de yaşamayanlar bile var, bir yerle ilgili bir şey yapmak mümkün değil, çünkü 50 tane sahibi var.

Trabzon’da çalışırken biri Trabzonlu diğeri Giresunlu, 2 asistanımın babaları ölünce henüz kırkı çıkmadan kardeşler mal paylaşımı yaptılar. Ben önce çok şaşırdım, ama anında ne kadar doğru yaptıklarını düşündüm. Bizde, ölenin arkasından dünya malının peşinde görünmemek için malı bölüşmeye çalışmak ayıp sayılır. Böyle olunca da ailede son üç nesilden beri miras paylaşımı yapılmamış, artık işin içinden çıkılmaz hale gelmiş.

Sonuç olarak Nil, resmi avukatımız oldu ve miras işlerimizle uğraşmaktan benim diyen miras hukuku avukatından daha çok bilgi sahibi oldu. Yıllardan beri parça parça malların davalarını çözmeye gayret ediyor, tabii bu davalar resmi evrakla bizim adrese geliyor. Bu arada bizim bu ortaklı mallar üzerinden doğal gaz hattı geçiyor, BOTAŞ, ikide bir istimlak mahkemesi açıyor, onların mahkeme kağıtları geliyor. Yetmezmiş gibi yılbaşından beri bir de 50 yıldan beri görmediğim bir kuzenim mirasçısı olmadan ölmüş, bir de onun borçları, alacakları, malları, miras davaları geliyor.

Buraya yerleşeli tam 5 sene oldu, ay geçmiyor, hatta son zamanlarda hafta geçmiyor ki bize deste, deste mahkeme kağıdı gelmesin. Çoğu zaman da postacı bu evrakı  imza ile muhtara bırakıyor, muhtar panik halde bize telefon açıyor mahkemeden kağıdınız geldi, çabuk gelin alın diyor.  Kesin köyde bizim kanun kaçağı filan olduğumuzu sanıyorlardır.

Mahkemeler ise masal kahramanı gibi, az gidiyor uz gidiyor, hiçbir yere gidemiyor, yıllarca sürüyor. Bir dava çözülse bile, başka bir yer çıkıyor, bu sefer de onun davaları sürüyor, yıllardır hayatımda mahkemeler hiç değişmiyor.

Bu arada tamamen değişen şeyler de olmadı değil. Ege’nin kuluçka askerliği bitti, ablası (Nil) ve annesi (Sibel) gidip törenine katıldılar, çocuğu askerden aldılar. Meğer o gün Nil’in bir davası varmış. Tam 20 yıldan beri süren, dayımın oğluna annesinden kalan bir yerle ilgili bir davaymış. İnanılır gibi değil ama Nil, dönüş yolunda cüppesini giyip, bir petrol ofisinin bilgisayarından duruşmaya katıldı ve sıkı durun 20 yıldır sürüncemede olan, artık herkesin ümit kestiği davayı kazandı. Resmini görene kadar inanamadım, bu salgın hayatımızın her alanını sanal dünyaya taşıdı. Petrol ofisinde duruşmaya katılan avukat fikri rüya gibi değil mi? Çok şaşırdım, nasıl olabilir dedim, Nil petrolde çalışanlara heyecan oldu dedi.

Vallahi bana da heyecan oldu. Devir ne kadar hızlı değişiyor.

Bu arada kendi yaşımda birçok kişinin yeni nesile hiç güvenmediklerini, onları sorumsuz, beceriksiz, sığ düşünceli, eğlence düşkünü ve bencil bulduklarına şahit oluyorum. Oysa ben her zaman yeni nesile güveniyorum, onları hiç de beceriksiz bulmuyorum. Eğer beceriksiz olduklarını düşünen varsa, şimdiki gençlerin, benzin pompa göstergelerinin arasında güle oynaya 20 yıllık davaları çözebildiklerini hatırlasın.

Bu çocuklar dünyaya bizim baktığımız açıdan bakmıyorlar. Zaten fiziki olarak da aynı açıdan bakamazlar, boyları sırık gibi uzadı. Bizim Ege, 190 boyunda, yürüyüş kortejinde altıncı sıradaydı, en öndeki çocuklar 2 metrenin üzerindeymiş. Hele biri 210 cm imiş, ayağını görmek için 2 metre yukarıdan bakıyor.

Uzaylı gibiler vallahi, ayaklarına 2 metreden bakıyorlar, 28 günde askerlik bitiriyorlar, benzin istasyonunda duruşmaya katılıyorlar, gerçek dünyadan çok sanalda zaman geçiriyorlar, gece silahlı, gündüz külahlı geziniyorlar.

Biz dünyalı, gençler uzaylı.