Çocukluğumun yazları, ilkokul üçüncü sınıftan sonra, Trabzon, Yıldızlı köyünde, doktor evlerinde geçti. Bizim taraftaki evlerde arazi bir hayli dik olduğundan müstakil birer alt kat vardı. Burada yaşamak çocuklar için o kadar elverişliydi ki, bu katları kiralayan  aileler genellikle uzun yıllar boyunca her yaz gelirdi.  Bizim alt katı sadece Ulusoy ve Ustaoğlu ailesi kiraladılar ve yıllarca mahallemizin sakini oldular.

Trabzon’da yıllarca göz hekimi olarak çalışan Cenap amca ve eşi Aysel teyzenin, yaşları sıra ile benden 1,2 ve 4 yaş küçük olan sırasıyla Sedef, Yeşim ve Uğur adında 3 kızları vardı. Özellikle Sedefin yaşı bana çok yakın olduğundan çok güzel arkadaşlık yapmıştık, fakat sonra yıllar boyu herkes bir yere gitti, uzun yıllar görüşemedik.

Yaş biraz ilerleyince insan hep eski zamanları hatırlayıp, şimdi ile kıyaslıyor, dikkat ediyorum, bu kıyaslamalar çoğunlukla şimdiki zamanın yerilip, geçmişin yüceltilmesi amacıyla yapılıyor. Oysa her devrin kendi dinamikleri ve güzellikleri var. Örnek verecek olursam, Ustaoğlu ailesiyle yeniden buluşma sosyal medya aracılığıyla gerçekleşti.

Çanakkale’ye  taşındığımızı  sosyal medya aracılığıyla duyurduğumuzda,  Uğur ve Sedef  hemen annelerinin de o sırada Çanakkale’de olduğunu bildirdiler. Böylece Çanakkale’ye geldiğimiz ilk günlerde, yıllar sonra Aysel teyzeyi görme şansım oldu.

Aysel teyze gençliğinde hafifçe toplu,  yazlık kıyafetleri içerisinde bile gayet bakımlı, alımlı bir hanımdı. Tam zamanlı ev hanımı ve anneydi, yani çalışmıyordu.  Disiplinli bir anneydi. O zamanlar çocuk eğitimi şimdiki gibi değildi; çocuklara sorumluluk verilirdi. Hem benim annem hem de Aysel teyze özellikle yaz aylarında bizlere ev temizliği, mutfak işleri yaptırırlardı. Bu işlerimiz bitmeden, izin almadan denize bile gidemezdik. Annem her zaman ‘ne yapsan elinle o gelir seninle’ der, bana o küçük yaşımda yavaş yavaş yemek bile yaptırırdı.

Aysel teyze, Sedef’in yaşı bana yakın olduğu ve iyi anlaştığımız için, arkadaşlık etmemizi çok teşvik ederdi.

Bir gün annem benden kızartma yapmamı istemişti. Evde koku olmasın diye kızartma bahçede gaz ocağının üzerinde yapılırdı. Benim annem ilkokul öğretmeniydi, şimdi düşününce onun benden bir şey yapmamı istediği zaman nasıl yapacağımı neredeyse ansiklopedik bilgi vererek sebep sonuç ilişkisi göstererek anlatıp, öğrettiğini hatırlıyorum, demek ki mesleki bilgilerini anneliğine de uyguluyordu.

O gün de ilk defa kızartma yapacaktım, annem bana güzelce yağı yakmadan nasıl kızartma yapacağımı, sebzelerin yağa koku bıraktığı için kızartılma sırasını, sosun tarifini güzelce anlatmıştı. Hatta sebzeleri kızgın yağa atmadan önce iyice kurulamazsam su damlalarının buharlaşıp,  yağı nasıl sıçratacağını anlatıp bayağı fizik ve kimya dersi vermişti.  Ben de bütün bu bilgiler ışığında kendimden gayet emin kızartma yapmaya başladım.

O sırada Aysel teyze de yukarı çıkıp beni gördü ve ne yaptığımı sordu. Kızartma yapıyorum dedim. Kadıncağız yanılıp ‘nasıl yapıyorsun bakiyim’ diye sormasın mı, ben hemen annemden biraz önce öğrendiklerimi sular seller gibi anlattım. Kadıncağız sanırım ben yıllardır kızartma yapıyorum sandı. Hemen ‘Sedeeeeef, bak Ayşe nasıl yemek yapmayı biliyor’ diye seslendiğini hatırlıyorum. Büyük ihtimal o günden sonra Sedef’e yemek yapmayı öğretmiştir.

Çanakkale’de Aysel teyzeyi ziyarete gittiğimde elbette ki yaşlanmıştı, ama fiziksel olarak çok da değişmemişti, ancak bizi görünce acı acı Cenap amcanın ölümünü anlattı, bu olayı bir türlü atlatamadığından söz etti.

Rahmetli Cenap Ustaoğlu, Trabzon’da iyi tanınır, çünkü uzun yıllar Numune hastanesinde göz hekimi olarak çalışmıştır.   Hatta beni de lise sonda bir göz problemim olduğunda muayene etmişti. Bir sefer de anneannemi (Anneler) götürmüştük. Anneler karşısında doktor olarak bu zarif İstanbul beyefendisini görünce nasıl konuşacağını şaşırmış, kibar kibar ‘coruyurum, coruyurum’ (görüyorum) diyerek muayene olmuştu.

Cenap Amca ile ilgili en net hatırladığım şey ise bir doktor babanın romanlara konu olabilecek imtihanıdır. Yeşim’in gözüne cam batmış ve gözünün merceği dışarı fırlamıştı. Bir başka göz hekimiyle birlikte, kendi kızının ameliyatına girmiş ve başarılı bir ameliyat yapıp gözü hiç hasarsız kurtarmıştı. Ben o sıralarda henüz lisedeydim ama adamcağızın neler çektiğini bir şekilde hissetmiştim.

Daha sonra Yeşimi ziyarete gittiğimizde, normal odada değil, doktor odasında bir sedyede yatıyordu. Ben de bademcik ameliyatı olup bol bol kanadığımda aynen orada yatmıştım. Demek ki çok yakın birileri ameliyat olunca gözümüzün önünde olsun diye odalarına bir sedye atıp, hastayı orada yatırıyorlardı. Bizim nesil doktorlar hiç böyle bir uygulama yapmadık. Sanırım servislerde hemşire azdı, kendi odaları ise ameliyathanenin hemen kapısındaydı, takip ve gerekirse acil müdahale için böyle bir çare bulmuşlardı.

Cenap Amca çok genç yaşta, bir tıbbi hata sonrasında aramızdan ayrıldı. Aysel teyze bu ani ve beklenmedik kaybını hiç atlatamamış, ilk günkü tazeliğiyle anlatıyor.

Dediğim gibi ben en çok Sedef’le arkadaşlık ederdim, Yeşim teyzemin kızı Sibel’in akranı, Uğur da Teyzemin oğlu Ahmet’in sınıf arkadaşıydı.

Yukarıda iş yapardık filan diye yazınca hanım hanımcık kızlar olduğumuz sanılmasın. Aslında geri dönüp bakınca yaptığımız tek kızsal şeyin, bir kere Sedef’in sırtında gördüğüm siyah noktaları sıkmak olduğunu hatırlıyorum.

Hepimiz derece enerjik çocuklardık, ama Uğur bir başkaydı. Sanırım Aysel teyzenin elinde kısıtlı sayıda ‘dur/otur’ mayası vardı, Sedef’e yetti, Yeşim’e biraz kaldı, Uğur’a sıra geldiğinde ise maya bitmişti.   

Ne demek istediğimi örnekle anlatacak olursam mesela denize girdiğimizde eğer dalga yoksa hiç kıyıda oyalanmaz doğru dalyana yüzerdik. (Denizde kıyıdan bir hayli uzakta kum birikintisi olurdu, buraya dalyan derdik.) Deniz dalgasız ise derhal buraya yüzer deliler gibi dibe dalardık, kim daha fazla kum çıkarak yarışmaları yapar, kulak zarlarımızı ciğerlerimizi sonuna kadar zorlardık.

Dalga varsa kıyıda kalıp, kendimizi dalgalara bırakıp, viya kayar, dalgalara kapılıp nefessiz kalır, kıyıdaki çakıllara çarpıp dizlerimizi, dirseklerimizi parçalardık.

En çok sevdiğimiz deniz oyunu da kocaman bir kamyon lastiğine karşılıklı oturup, bata çıka tahterevalli oynamaktı. Bu sırada sevincimiz içimize sığmaz tiz çığlıklarla boğazımızdan fışkırır, kahkahalarımız ta uzaklardan duyulurdu.

Denizden tırnaklar morarmadan, parmaklar buruşmadan asla çıkmazdık, kıyıda önce tek ayak üzerinde tepinir, kulaklarımıza, burnumuza dolan suları çıkarır, sonra kendimizi kızgın kumların içine atardık. Öyle, şezlongtu, hasırdı hiç aramazdık. Ne kadar yıkanırsak yıkanalım ya boyu saçlarımızdan kulaklarımızdan burnumuzdan kumlar hiç eksik olmazdı.

Asla kavga etmek, küsmek huylarımız yoktu. Gerekli zamanlarda uslu olmayı da bilirdik. Mesela Sedef’le saatlerce Ömer’in odasındaki sedirde kıpırtısız, sessiz oturup müzik dinlerdik.

Gece olunca da pestil gibi uyuyup, sabaha kadar bedenlerimizi şarj ederdik. Şimdiki çocuklardan çok farklıydık yani.

Yeşim’le Uğur ise çok daha enerjiktiler, balıkçı teknelerinin en tepelerinden balık gibi denize atlar, denizin altından metrelerce yüzüp, öteden çıkarlardı. Köyden komşumuz, Hurşit’i kandırıp, onların takalarıyla balık tutmaya gider, saatler sonra dönerlerdi.

Özellikle Uğur inanılmaz atletikti. Ağaca çıkmak gerekse fırt en tepeye herkesten evvel çıkar, bisiklete biner, kayalara çıkar hiç boş duramazdı. Sanki daha önceki hayatında köle olarak yaşamış da bu hayatta her an özgürlüğün tadını çıkarması gerekiyormuş gibiydi. Daha sonra mühendis ablalarının aksine müzisyen oldu, ama hala aynı gözü karalığı devam ediyormuş, dalgıçlık da yapıyormuş. Aileden bir tek onu henüz yeniden göremedim.

Hiç mızmızlık yapmayan çocuklardı. Bir kere Yeşim’in burnu kanamıştı. Ama öyle böyle değil resmen bir hamam tası dolduracak kadar kanamıştı. Hemen ben küçük hemşire olarak burnunu sıkıp kanamayı durdurdum. Sedef yerleri sildi. Kanama durduktan sonra oyuna kaldığımız yerden devam ettik.

Yeşim, KTÜ’de Mimarlık okurken bizim Nermin’in de öğrencisi olmuştu. Daha sonra sinemaya merak sardı, önce kısa filim çekmekle başladı, şimdi yaptığı, yönettiği bütün filimler ödül alıyor. Adı Türk sinema tarihinde çoktan yerini aldı.

Sedef de benim gibi çok yoğun bir iş hayatından sonra emeklilikte köyde yaşamayı seçti. Aşağı yukarı benimle eş zamanlı olarak Göcek’te bir köyde yerleşti. Şimdi Yeşim de aynı köye yerleşiyor. Demek ki çocukluktaki doğa sevgisi herkesin içinde kalmış.

Geçen ay yoga kampından dönerken Sedef’e uğramıştım. Böylece yıllar sonra onu da görmüş oldum. Bana ona ördüğüm yeleği çıkardı, 40 yıldan uzun süredir saklamış. Aslında o yeleği kendime örmüştüm, siyah bir yelekti ama üzerinde bir sürü desen vardı, diğer işlerimden kalan renkli yünleri değerlendirmiştim. Yeşim o yeleği çok sevdiği için ona da aynısından örmüştüm ama renkli yünler yetmediği için o yeleğin arkası düz siyahtı. Yeşim bu yeleği o yıl hiç çıkartmamış, hemen her gün o yelekle okula gitmişti. Daha sonra da benim asıl yeleğimi Sedef’e vermiştim, bu yeleği hala saklıyormuş, bu yıl evine gittiğimde hemen ortaya çıkardı.

Çok duygulandım tabii.

Şimdi daha sık görüşeceğiz, çünkü Aysel teyze bu kış Gelibolu’da kalacak, onu ben de sıkça ziyaret edebilirim. Kızlar da annelerini görmeye geldiklerinde görüşürüz.

 Dün Göcek’e giderlerken Sedefle Yeşim uğradılar. Balkonda oturup tamamen Trabzonun yöresel yemeklerinden oluşan mütevazi bir öğle yemeği yedik. Çok güzel bir gün oldu.

Geçen hafta sonu gene Erzurum’daydım.  Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi benim kardeş Fakültem, 2000’li yılların başında bir yıl boyunca rotasyon yapmıştım. Her Pazar günü Erzurum’a gidip, Cuma günü Trabzon’a geri dönüyordum.  Bu,  3-4 saatlik yolu giderken, Zigana ve Kop dağları dahil,  birkaç ciddi dağ sırası geçer, iklim, mevsim ve coğrafya değişiklikleri yaşarsınız. Sıfır rakımdan başladığınız yolu , 1900 metre yükseklikte kurulu bir kentte tamamlarsınız.

Continue reading… →

 

Su gibi akıp gidiyor derler ya, zaman hiç de öyle su gibi akmıyor, geçip gitmek için kendine has yöntemleri var.

 

Zamanın akma hızı, tamamen insanın duygularına bağlı göreceli bir şey. Mutlu olduğun, sevdiğin bir şeyi yaptığın anlar hızla tükenip geçerken, beklediğin, ağrı çektiğin, umutsuz olduğun zamanlar  bir türlü bitmez.

 

Bir de geçmişte geçen zaman var ki, bunu gerçekçi değerlendirmek  daha da zor. Birisi bir şey söylüyor, bir şey hatırlıyorsun, birden bire arada geçmiş olan zaman dilimi siliniyor, anılar üst üste yığılıp, yıllar önceki anlar şimdiye ekleniyor.

 

Birkaç gün önce Kıbrıs Barış Harekatının 43’üncü yıl dönümü idi.  O yıl ben de liseden mezun olmuştum.

 

Lisenin son senesinin başında annemi kaybetmiştim, o yıl doğal olarak çok kırılgan bir ruh sağlığım vardı. Bir sosyoloji yazılısında bir soruya iki kez cevap yazmıştım. Hem de öyle birkaç kelime değil, sayfalar dolusu yazmış, aynı soruyu iki kez cevapladığımı, birine ise hiç cevap vermediğimi  fark etmemiştim. Kafam o derece  dağınıktı.

 

Gene de o yıl, her nasılsa liseyi takıntısız bitirmeyi başarmıştım.

 

Üniversiteye giriş sınavında, kendimce, oldukça iyi bir sınav vermiştim. Ancak daha sonra konuştuğum bazı arkadaşlarım sınavın çok kolay olduğunu ve çok iyi cevapladıklarını söylemişlerdi. Bana o kadar da kolay bir sınav gibi gelmemişti, üstelik kafamın ne kadar dağınık olduğunu da biliyor, saçma sapan bir şeyler yapmış olma olasılığını da göz önünde bulunduruyordum.

 

O güne kadar ve o günden sonra girdiğim bütün sınavlarda kaç alacağımı büyük bir gerçekçilikle hesap edebilen bir öğrenciydim. Hayatımda sadece üniversiteye giriş sınavında kaç puan alacağımı tam olarak kestiremedim, her türlü sonuç olasıydı.

 

O zamanlar henüz internet keşfedilmemişti, üniversiteye giriş sınavdan bir ay kadar sonra, sonuçlar posta yolu ile  adaylara gönderiliyordu. Şansıma benim sonuçlarım tanıdığım bütün arkadaşlarımdan daha geç geldi.  Kendi zarfımı beklediğim o hafta kadar uzun bir hafta daha geçirdiğim çok ender olmuştur.

 

Belirsizlik ve beklentiler, zamanı tel gibi büküp, çekip, dolayıp, uzattıkça uzatıyorlar. Ertesi hafta pazartesi günü sabahı nihayet,  Hacettepe Tıp kazandığımı öğrenebildim. O anda zamanın akışı normale binmiş, hatta kısalmış gibiydi, çünkü sevinçliydim.

 

Temmuz ayında okula bizzat gidip, kayıt olmamız gerekiyordu. Ben de sadece birkaç gün kalmak üzere Ankara’ya, dayımın evine gitmiştim. Kayıt olup dönecektim. Ancak, Hacettepe’de,  heykelin olduğu meydan adaylarla dolu idi, ilk iki gün mümkün değil, sıra bana gelmedi. Son gün gene uzun kuyruklar oluşturmuş sırada bekliyorduk. Önümde bekleyen kız,  arkasını dönüp bana baktı ve konuşmaya başladık. O kara gözlü, güzel dişli kız benim üniversitedeki ilk arkadaşım Gaye Önal idi. Neyse son gün, Gaye ile peş peşe kayıt olmayı başardık.

 

Ertesi gün Trabzon’a dönecektim. Ancak insanlar plan yapar kader gülermiş. O gün Kıbrıs Harekatı oldu ve bütün uçak, vapur, otobüs seferleri belirsiz bir tarihe kadar iptal edildi. Ben birkaç gün kalmak için gittiğim dayımın evinde aylarca, ilk yarı yıl bitene kadar kaldım.

 

Gaye ile kayıt sıralarımız bir biri ardınca olunca, İngilizce hazırlık sınıfında aynı sınıfa düştük. Laboratuvardan bozma sınıfımızda en ön sıranın başındaki, ilk iki kolçaklı sandalyeyi sahiplenip bütün bir yıl boyunca aynı sandalyelerde oturduk.

Tanıştığımız gün başlattığımız, incir çekirdeğini dolduran, doldurmayan, sohbeti devam ettirdik, bütün yıl boyunca ayrılmaz bir ikili oluşturduk.

 

Gaye her hafta sonu Eskişehir’e ailesinin yanına gider, hafta başında dönerdi. Bir seferinde sanırım Eskişehir’de hayatında ilk kez cilt bakımı yaptırmış, sonra da bana uzun uzadıya anlatmıştı. Ben ise cilt bakımı diye bir şeyi ilk kez duyduğum için büyülenmiş gibi dinlemiştim. Öyle ki heyecandan teneffüse bile çıkamamıştık.

 

Gaye bir gün bana, Hacettepe’nin önündeki yokuştan bahsetmişti, o yolu yokuş olarak değerlendirmesine çok şaşırmıştım. Daha sonra bir hafta sonu ben de onunla birlikte Eskişehir’e gittim. Eskişehir’in, Trabzon’la kıyaslanınca dümdüz bir ova olduğunu görünce o yola neden yokuş dediğini ancak anlamıştım.

 

Hiç unutamadığım bir anı da Mehmet adında, Irak Türkmenlerinden bir arkadaşımızla ilgili.  Ben ailenin içinde en esmer birey olduğum için yıllar boyunca evde ‘’kara böcek’’ diye sevilmiş, ‘’kara böcek’’ diye azarlanmıştım. Kendimi oldukça esmer sayıyor, bununla gurur duyuyordum.

Bir gün, sınıfın önündeki koridorda, Gaye ile ben kaloriferin üzerinde oturuyorduk. Mehmet yanımıza gelip konuşmaya ve  hasretle ailesinden bahsetmeye başladı. Benim 5 kardaşım var, 2 tene de bacım var, biri kumral Gaya gibi deyip Gaye’ye baktı, öbürü bembeyaz aynen senin gibi deyip bana baktı. Nutkum tutuldu. Ben mi beyazım? Resmen hakarete uğradım.  Hemen Gaye’yi kaptığım gibi tuvaletlerdeki aynanın önüne koşturdum. Aynaya bakıp ten renklerimizi karşılaştırdım. Gaye neye uğradığını şaşırdı, ne yaptığımı anlatınca da, ‘’Allah iyiliğini versin’’ diyerek çok güldü.

 

 

O günlerde hayatın bize neler getireceğini bilmiyorduk.

Sonra ikimiz de akademisyen olduk.

 

Gaye, Mustafa ile evlenince soyadı Usluer oldu.

Ben emekli oldum, Gaye  milletvekili oldu.

 

Bu yıl sınıf gezimizde, Gaye, nereden icap ettiyse, tanıştığımız anı  anlattı.   Kıbrıs Barış Harekatı, bu yıl bana Gaye’yi hatırlattı.