Category Archives: Genel

ŞU SIRALAR ÇANAKKALE KÖYLERİNDE GEZMEYE, ÇEVREYİ DAHA İYİ TANIMAYA ÇALIŞIYORUM

Geçen hafta buradaki gezi gurubumu bizim köyde yürümeye davet ettim. Köyde yürünecek doğru düzgün orman kalmadığı için komşu köyün ormanında yürüyüş yaptık. Normalde bu köy benim en sık kullandığım yürüyüş rotalarımdan biridir, köyün arkasındaki sırta doğru yürüyorum, bu sırtın üzerinde dizili evlerden meydana gelmiş bizimkinden bile az nüfusu olan bir köy var. İki köyün arası 2 km ve iki köy arasındaki irtifa farkı 150/160 metre kadar. Yukarı köyün tek asfalt yolu bizim köyden geçen yoldur, köyün bitiminden itibaren orman yolları başlıyor. Bu minik köyün sonunda birkaç tane çiftlik evi var, bunlardan biri de ülkenin tanınmış firmalarından birinin sahibine ait, çiftlikte atlar, karacalar bile var, perma kültür yapıyorlar. Ben genellikle bu çiftliğe kadar yürür, çiftliğin çevresini dolanır, eve geri dönerim. Çiftlikten sonra ise orman yolları vardır, oralara da zaman zaman uzandığım oluyor.  Bu sene çiftlik arazisinin hemen altına bir şantiye alanı yapıldı, bu operasyon merkezinden dağa yapılacak rüzgâr türbinlerinin inşaatı yönetilecek. Onlar orman yollarında bir hayli ağır vasıta trafiğine sebep oluyorlar, daha önceleri sadece traktörlerle ahırlarına, tarlarına giden köylüler vardı.

Normalde artık bu yollarda yürümek istemezdim ancak, yazın köyümüzün etrafındaki bütün ormanı yok eden yangın yukarıdaki köye ulaşmadı, sonuç olarak benim orman içi yürüyüş yapabileceğim başka bir rotam kalmadı. Kullandığım kerteriz aldığım noktalar 2 tane verici direği,  geçen senelerde gençleştirilmiş orman parçası ve birkaç orman içi ahır, canım hangisini isterse o tarafa gidiyorum.  Yol boyunca ne kadar köpek varsa hepsiyle arkadaş oldum, sadece köpekler değil bu köyün insanları da yolumu gözlüyor. Biraz geç yürümeye başlasam bu gün geç kaldın ya da kaç gündür yoksun diyen insanlarla karşılaşıyorum.

Benim etrafında yürüdüğüm 2 adet verici direk dışında bir de eskiden ormancıların gözetleme kulübesi olan bir tepede tek başına duran bir başka verici daha var. Bu tepe neredeyse 600 metre yükseklikte ve çevreye 360 derece hâkim bir tepedir, sadece bir kez o da araçla gitmiş ve manzarasına hayran kalmıştım.

Gurubu araçla benim yürüyerek gittiğim çiftliğe kadar araçla götürüp, oradan toplu halde bu yüksek ve manzaralı tepeye çıkarmaya karar verdim. Fakat yürüyüş sandığımdan çok daha meşakkatli oldu. O gün hava güzel olmasına rağmen birkaç gün önce kar yağmıştı, toprak orman yolu trafiği arttığı için, ağır iş makineleri yolda derin çukurlar açmış, yolu bir çamur deryasına çevirmiş. Yoldan yürümek mümkün olmadığı için orman içinden yola paralel bir şekilde yürümeye başladık, hesabıma göre kaybolmamız imkânsızdı. Ancak imkânsızı mümkün kıldık, bu Egeliler bir garip mantarları, yabani otları görünce deliriyorlar (Buranın milleti keçi gibi, gördüğü otu tanıyor ve yiyor), naylon torbalar çeşitli otlar ve mantarlarla dolduruldu. Meğer, rüzgâr güllerini yapacak olan firma,  benim daha önce bildiğim yolu da değiştirmiş, ben bir yandan guruptan kimseyi kayıp etmemeye çalışıp, bir yandan ot toplarken kaybedilen telefonları, gözlükleri arayanları bekleyip, histerik çığlıklarla avaz avaz bağırarak gurubu nihayet bir orman yolunda toparlamayı başardım. Ancak bu yol benim gitmek istediğim yol değildi. Neyse ki verici direk çok uzak görünmüyordu. Gurubun büyük kısmı daha fazla yürümek istemediği için ben de onlarla bu alanda bekledim. Birkaç kişi ise tepeye kadar çıktılar ve nefes nefese fakat gördükleri manzaradan çok memnun bir şekilde döndüler.

Artık geri dönüş yoluna girdik üzerinde bulunduğumuz mevcut yoldan geri dönelim nasılsa tam da istediğimiz noktaya varacağız diye düşündüm. Ancak gurupta her zaman bize yol gösteren ve googlemap’ı çok iyi kullanan bir arkadaş bizi kestirme bir yola soktu. Bundan sonrası ise tam bir ziyan, inanılır gibi değil ama gözle görülen ve kılavuza gerek olmaması gereken köye dönerken gene kaybolduk. Bütün gurup birbirinden koptu, herkes kendi canının derdine düştü.  Gurupta bir Rus kadın var,  ikimiz yalnız kaldık, çalıların arasından, keçi yollarından, derelerden, yarıklardan geçerek, bacaklarımızda çizilmemiş yer kalmamış bir şekilde en sonunda gurubun kalanı ile buluştuk. Onlar kaybolmadıklarını iddia etseler de birkaç dakika içinde buluştuğumuza göre, onlar da başka bir tarafta kaybolmuşlar, ama kaybolduklarını bile anlamamışlar. Çünkü normal yoldan inseydik 20dakikalık yolumuz vardı, biz 1,5 saat sonra buluşabildik. Neyse ki bu arada yukarı köylülerin bana tarif ettikleri fakat bir türlü bulamadığım suyu da bulmuş oldum.

Bu gurubun bir huyu da yürüyüş sonrasında mangal yapıp çingene havaları oynamak. Bu kez mangal partisi benim avluda yapıldı, klasik et, sucuk, herkesin getirdiği salatalar filan yendi. Tabii mangal partisi diğerlerine göre biraz daha lüks oldu, temiz WC ve elbette semaver çayı fark yarattı.

Bizim yürüdüğümüz gün bahar havası vardı, ertesi gün kar yağdı. O günün hikâyesi de farklı, kar yağdığı gün benim açık öğretim sınavlarım vardı. Akşam yatarken yağmur bile yoktu sabah kalktığımda  garaj yolum kardan kapalıydı. Hemen  yolumu açacak traktörlü birini aramaya başladım; muhtar cevap vermiyor, komşum cevap vermiyor. Meğer komşunun telefonu prize takılıymış, muhtar ise imamı (o da benim gibi açık öğretimde okuyormuş) traktörle aşağı köye indirmiş. Neyse zor zahmet muhtara ulaştım, yolumu açtı da, bin macera sınava gittim. Bir dönemde 6 tane dersim var, nedense bir derse ayrı salonda, diğer 5 tanesine başka salonda giriyorum. O gün gidemesem 6 dersin 5ini tekrar etmem gerekecekti. Anlayın ne fedakârlıklarla okuyorum.

Bu hafta sonu ise gene bir bahar havasında bizim köye çok yakın başka bir köyde yürüdük, bu köy rahmetli Ecevit’in örnek köylerinden biriymiş, eski köyü terk edip tamamen yepyeni bir köy yapmışlar. Köyün meydanı bütün köylerden büyük ve düzenli, ayrıca yollar da Miletos gibi ızgara planlı yapılmış, (antik Miletos şehri, mimar Hipodamos tarafından çizilmiştir ve bu şehir planı New York dâhil birçok modern şehirde uygulanmıştır) (Ecevit kalkınmanın köylerin kalkınması ile gerçekleşeceğine inanırdı).

Az önce anlattığım gibi Google map kullanan arkadaş bizi yola çıkardı, tabi gene kaybolduk, bu sefer de Julia ve ben gene birlikte kaybolup, bizim yanımızdaki minik bir gurupla köye dönmeyi başardık. Bu sefer gurubun geride kalanı, kimi traktör kasasında, kimi sürünerek, bizden yaklaşık bir saat sonra buluşma yerimize varabildi. Bu kez saç baş dağınık, parça pinçik olup dönenler biz değildik. Bir gün bizi vahşi hayvanlar parçalayacak ama bakalım ne zaman? İster istemez Julia ile artık ormanda kaybolma kardeşliği kurmuş gibiyiz, en azından veterinere gidip kuduz aşısı falan mı yaptırsak?

Bu kez mangal Atik Hisar baraj gölünün kıyısında yapıldı, neyse baraj hayli dolmuş, şükür.

Yalnız bizim millet çok tuhaf; aramızdan 2 kadının konuşmalarına şahit oldum mecburen, Troya müzesinde bir kansere gitmişler, vay efendim, müze öyle dağ başında olur muymuş, bu kadar salaklık görmemişler, 1 saatlik yol gitmişler, müze de konsere uygun değilmiş. Yahu nasıl dağ başı Troya antik kentinin tam dizinin dibinde, dünyanın her yerinden, insanlar sırf bilinen en değerli antik kentlerden biri olan kalıntıları görmeye geliyor, bu arada müzeyi de geziyor, sen de bir zahmet 1 saat yol git. Müze bence tam da olması gerektiği yerde; mimarisi ile de inci gibi bir müze, münferit sergiler için ayrı salon var o salon konserler için uygun olmalı.

 Sevgili müzeme laf edilince kafam çok bozuldu. Yani keyfimden kaybolmadım, bu yaşlı kadınlara dalmamak için guruptan uzaklaştım.

Kurnalı kuyu, bizim milin geri dönüşüm bilmediğini düşünenler utansın

DÜNYANIN ÇİVİSİ ÇIKTI

Dünyanın bir çivisi var mı yok mu, varsa nerededir bilemem. Ama demek varmış ki yerinden çıktı, yoksa bunca kaos, karmaşa nasıl izah edilebilir?

Geçen gün TUİK Türkiye nüfusunu açıkladı, sonuç nüfus artış hızına göre beklenenden daha düşük bir sayı çıktı. Bu durum geçen yıl büyük depremde resmi rakamlara göre 50000 olan ölü sayısının sanıldığından çok daha yüksek olduğunun göstergesidir diye düşünüyorum ( Bu konuda hiçbir zaman emin olamayacağız). Hem tarihsel anlatılara, hem de jeoloji biliminin söylediklerine bakarak emin olduğum tek şey bu toprakların büyük depremler üretebilecek kapasiteye sahip olduğudur.

Jeolog değilim ve bundan sonra yazacaklarımın bilimsel bir değeri yok, sadece kendi hissiyatım. Bence;  geçen yıl 6 Şubat günü Güney doğu illerimizde meydana gelmeye başlayan deprem (deprem demek hafif kaçar, deprem silsilesi diyeyim) o denli büyük bir enerji ortaya çıkardı ki, dünyanın manto tabakasındaki bütün levhalar etkilendi. Yakından başlayarak, bütün levhalar yer değiştirmeye, itilip çekilmeye, birbirine sürtünmeye, dalma batma zonları aktifleşmeye başladı. Ardı ardınca dünyanın her yerinden büyük deprem ve volkan patlama haberleri geliyor.

Dünyanın en üst kısmında bulunan manto tabakası yani üzerinde yaşadığımız kara ve denizlerin altını örten yüzey, tek parça değil, kocaman plakalardan meydana geliyor ve bu plakaların yer değiştirmesiyle kıtalar şekil değiştiriyor. Kıtaların yer değiştirmesi milyarlarca yıl sürse bile, değişim aslında sanıldığı kadar da yavaş meydana ilerlemiyor. Bir insan ömrü süresince bu kadar çok deprem yaşamamız ve dünya ölçeğinde minicik gözükse de coğrafyanın değiştiğine şahit olmamız da hızlı değişimin bir göstergesi.

Üstelik çok hızlı bir şekilde iklim krizinin içine girdik, yüzey buzulları hızla eriyip, denizlerin tuzluluk oranını düşürüyor. Çünkü hava ısısı, geçen yaz olduğu gibi bu kış boyunca da kayıt edilmiş en sıcak ortalamalarda dolaşıyor, arada inanılmaz soğumalar oluyor, bir kış, bir yaz günlerini peş peşe yaşıyoruz.

Bu iklim değişikliklerinde insan etkisinin iddia edildiği kadar büyük olduğundan pek emin değilim, çünkü bu tip değişiklikler de ilk kez meydana gelmiyor. Dünya iklimi bir daha sıcak ve hayata elverişli dönem geçiriyor, sonra soğuyor, tekrar ısınıyor. Bu süreç böyle devam ederken üzerinde yaşayan canlılar yok olup, yerlerini yeni türler alıyor.

Yani dünya sürekli değişiyor, biz de bu değişimden kendi zamanımıza düşeni yaşıyoruz.

Bunlar yetmezmiş gibi ekonomik sıkıntı, etrafımızı kuşatan savaşlar, üstüne bir de sınıf arkadaşlarımdan birinin vefatı; vallahi kanırdım, gına geldi kötü haberlerden.

GERÇEK, RÜYA, ZAMAN, ZİHİN ÜZERİNE DENEMELER 2

RÜYALAR, ÇEŞİTLERİ, RÜYA GERÇEĞİ, RÜYA ZAMANI MEKÂNI

Bizim toplumumuz için rüyalar en az gerçek hayat kadar önemlidir. Bu toplumun her bireyi istihare rüyası nedir, kehanet rüyası nedir bilir. Mutlaka ‘rüyaları çıkan’ birkaç kişi tanırsınız, belki de o kişi sizsiniz.

Rüyalarla ilgili bildiğim bazı şeyler var; her şeyden evvel rüyalar gerçek hayat rutinleri ile çalışmaz, uyanık zihin işleyişi ile uykudaki zihnin işleyişi tamamen farklıdır. Ancak gerçekten dingin bir zihinle dingin rüya görmek mümkün olabilir.

İkincisi de rüyaların dili semboliktir, bir şeyi olduğu gibi gösteren rüyalar çok enderdir, çoğu rüya simgeler şeklinde görülür.

Kehanet rüyalarında bu semboller ve onları yorumlamak zor olabilir. Mesela rüyada dişim çekildi, biri ölecek, ya da deniz gördüm, bu iş güzel ilerleyecek gibi hemen herkesin bildiği rüya sembolleri vardır. Fatma bir çocuk doğuruyorsa, gerçekte doğuracağını değil, çok önemli bir haber alacağını düşünürüz, Fatma’nın gerçekten doğum yapacağını ise çok daha farklı sembollerden, örnek olarak ulu bir kişinin ona yemiş yedirmesinden vb anlarız.

Bir de kişinin kendine özgü rüya sembolleri vardır. Örnek olarak bir çiftçi iseniz rüyalarınızda doğa ve ürünlerle ilgili sembolleriniz olabilir, şehir insanı iseniz makineler, saatler, şehir sokakları gibi simgeler size daha çok hitap edecektir. Elbette şehirde yaşayan doğa rüyası görmez demek istemiyorum. Mesela benim için kendimi çıplak görmek önemli bir şeyin göstergesidir, ama denize girerken çıplak olmak iyi bir rüyadır, şehir sokaklarında çıplak gezmek korkunç bir rüyadır. Yani benim çıplaklık simgesi bağlamına göre farklı anlam taşır. Bir arkadaşım ise kendini çıplak görünce mutlaka sırtından önemli bir yük kalkarmış. Yani aynı simge benim için farklı onun için farklı işliyor. Bunların farkında olmak lazım.

Rüyalarda zaman ve mekân algısı çok farklıdır, mesela benim oldukça sık gördüğüm rüyalardan biri de sembolik bir evdir. Eve girerim, ama artık evin her odası farklı bir yer, farklı bir zamandır, bir odada bir salonda bilimsel sunum yaparken, diğer bir odada uzayda süzülebilirim, bir başkasında ortaçağda bir şato görebilirim, mağara görebilirim. Yanımdaki kişiler her an değişebilir, birbirine dönüşebilir. Böyle ani zaman, mekân ve kişi değişimleri, son derece rüya mantığına uygundur. Ev genel olarak kişinin kendi iç dünyasıdır, bana sorarsanız bu kadar karışık olması normal. Şaka bir yana ev rüyaları, yorumlamasını bilen için, insanın gerçek bir ihtiyacının farkına varmasını sağlayabilir.

Rüyaların bir başka ortak özelliği de pek çoğunun unutulmasıdır, çoğu insan ancak çok güçlü bir rüya görmüşse hatırlar, bazıları hiç hatırlamaz. Rüya çalışması yaparken her sabah uyanıp rüyaları hatırlamak gerektiği üzerinde fazlasıyla durulur, bence önemli olanlar zaten hatırlanıyor, yani unutulan kalsın o kadar da üzülmeye değecek bir şey değil.

Bu ortak örüntü içerisinde içerik olarak ve insanda meydana getirdiği duygu olarak birkaç farklı çeşit rüya var.

Kâbus; korkutucu rüyalar diye düşünmek mümkün olsa da, insanda her türlü istenmeyen duyguları bırakan rüyalar demek daha doğrudur. Bence insanda üzüntü, sıkıntı, umutsuzluk yaratan rüyalar bu kategoride düşünülmelidir. Bu rüyaların karabasan (ya da uyku felci) denilen özel bir türü vardır ki, bu tür rüyada genellikle insan uyanır, içinde bulunduğu zor durumda kurtulmak için hareket etmesi gerektiğini bilir, ancak hareket edene kadar akla karayı seçer. Bu tip rüyada hareket edildiği anda uykudan uyanılmış olduğu ve rüya oldukça güçlü olduğu için kolayca hatırlanır.

Geçmiş zaman yaşantılarının görüldüğü rüyalar; bazen uzun zaman önce, bazen yakın geçmişte başımızdan geçen (genellikle kötü) olaylar simgesel olarak rüyalarımıza girer. Bu tip rüyalardan geçmiş zaman travmalarına ait ise, acı verici olduğu için rüya genellikle hatırlanır. Bunları kâbus olarak düşünmek de, geçmiş zaman travmalarına şifa çalışması olarak da düşünmek mümkün. Özellikle post travmatik stres bozukluğunun belirtilerinden biri; aynı rüyayı neredeyse bire bir aynı olarak defalarca, yıllar boyunca görmektir. Bizim neslin bütün öğrencilik hayatı, hayatta kalma mücadelesi olarak geçti. Ben de uzun yıllar boyunca fakültemizin önündeki meydanda geçen, ayrıntıları çok az değişen, hemen her anını tamamen hatırladığım ama burada yazmak istemediğim bir rüya gördüm. Önce bu rüyanın sıklığı azaldı, neredeyse 10 yıl boyunca giderek daha az sıklıkta gördüm, sonunda bitti. Post travmatik sendrom tanısı almadım, sanırım bu rüya beni gençlik yıllarında maruz kaldığımız terörden, korkulardan, kısıtlamalardan tedavi etti.

Günlük olayların yansımaları; işte burada gündelik yaşamda zihin ne kadar karışıksa uykuda da o kadar karışık oluyor diye düşünüyorum. Neyse ki bu tür rüyalar pek hatırlanmıyorlar. Eğer ben hiç rüya görmüyorum diyorsanız, belki de uykunuzda sürekli gündelik hayatın muhasebesini yapıyorsunuz. Eğer bu tür bir insansanız, önünüzde iki seçenek var; ya zihnini terbiye edeceksin, ya da bu tip rüyaları faydaya dönüştüreceksin. Yani uyumadan önceki son yaptığına dikkat edeceksin. Uyku sırasında gündelik hayatın üzerinden geçildiği için öğrencilere uyumadan önce ders çalışmaları önerilir, çünkü uykuda son okuduğunu sindirmeye devam edecektir. Benim bu şekilde çok ders çalışmışlığım vardır. Bu nedenle pek çok insan gece uyumadan önce dua eder, böylece gece zihnini meşgul edecek şeyleri denetim altına almayı umar.

Geleceğe dair işaretler bulunduran rüyalar; kehanet rüyaları bu guruba girer. Bir insanın gördüğü bir rüyayı, rüyanın kendinde uyandırdığı duyguları da göz önüne alarak, simgeleri yorumlamasına dayanır. Rüya yorumlarken mutlaka dikkat edilmesi gereken konu bu rüyanın sizde uyandırdığı duygudur, eğer rüyada kendinizi ferah, keyifli hissettiyseniz bu rüyanın kötü bir yorumu olamaz. Tersi de geçerlidir.

Gelecekten haber veren rüyalar bazen çok belirgin olsa da, çoğu kez üstü kapalı bir şekilde görüldüğü için genellikle yoruma ihtiyaç duyarlar. Bazı simgeler yaygın, bazıları ise kişiye özgü olduğu için, yorumlama işinde internet, ya da rüya yorum kitapları pek işe yaramaz. Kişi kendi rüyasını kendisi yorumlamalı, ya da çok güvendiği bir kişiye danışmalıdır.

Kötü rüyaları dile getirmemek, yahut etkisini azaltmak için akan suya anlatmak gibi adetlerimiz mevcuttur. Bütün bu adetlerin çok kadim gerekçeleri vardır.

Rüyalar gelecekten haber verebilir mi? Ne demişti Hayyam? Ve yazdı yaratılışın ilk sabahı/ Ne okuyacaksa kıyametin son şafağı. Belki de her şey zaten oldu ve biz sadece satırlar üzerinden parmak sürüyoruz. Dünyaya uyanık zihin ortadan kalkınca geçmiş, gelecek diye bir şey yok.

Uyku ile ilgili bilmediğimiz bunca şey varken, geçmişten görülüyorsa, gelecekten rüya görmek mümkün müdür sorusuna kolektif bilinç dışından, kadim köklerimden gelen bir cevap, bilimsel geçmişimden gelen bir cevaptan daha zayıf durmuyor.

Bu guruba sokabileceğim 2 alt gurup rüya vardır. Birincisi telepatik rüyalar; bu tip rüyalar genellikle sevilen bir kişinin zor zamanında ona dair kötü bir his, ya da çok güzel bir anında ona dair güzel bir his şeklinde olabilir. Bazen bir konu üzerinde çok kafa yorarsan o konuyla ilgili telepatik rüyalar da görülebilir. Benim kişisel hikayemden ne zaman bir hastamı rüyamda görsem (genellikle rüyayı hatırlamam, sabah kalktığımda o hasta aklımda olur) o çocuk (randevusu olmadan) en geç ertesi gün muayeneye gelirdi. Hatta muayenehanemdeki sekreterim ben bir hastadan söz etmeye başladığımda dosyasını önündeki masaya çıkarır, hastanın gelmesini beklerdi.

İkinci gurup ise istihare rüyalarıdır. Bu da belli bir durum ya da olay için kehanet rüyası görmek için hazırlanarak görülen rüyalardır. Gelecekle ilgili rüyalardan farkı işte bu belli bir olayın sonucunu görmek için rüya ısmarlamaktır. Kehanet rüyalarında ise herhangi bir konu ısmarlamadan görülen rüyalardır.

Lucid rüyalar; bazen insan rüya görmeye devam ederken, yarı uyanık bir hale gelir ve aslında rüya görmekte olduğunu fark eder. Kişi aynı anda canlı bir rüya görmekte iken, zihnin bir bölümü uyanmıştır. Rüya görürken, güya gördüğünün bilincine varmak lucid rüya diye tanımlanmıştır.

İşte bu durumda kişinin tam olarak uyanmadan rüyasına hâkim olma ve onu değiştirme yeteneği vardır. Bu tip rüyalarla insanın şifalanma ve hatta tezahür çalışması yapma olasılığı vardır. Lücid rüyalar da tam uyanmaya yakın görüldüğünden hatırlanması kolaydır.

Hem kehanet rüyaları, hem de Lücid rüyalar görürüm. Birinci elden biliyorum yani.

Uykunun da rüyaların da bizim henüz bilemediğimiz çok derin anlamları var. Bir hekim olarak uykunun tedavi edici etkisini, vücut tamir edici etkisini çok iyi biliyorum. Rüyalara gelince işte şimdilik burası büyük ölçüde muamma.

GERÇEK, RÜYA, ZAMAN, ZİHİN ÜZERİNE DENEMELER 1

GERÇEKLER İZAFİDİR; KİŞİDEN KİŞİYE, ANDAN ANA, OLAYDAN OLAYA DEĞİŞİR

Filozof değilim, ancak Platon’dan, Kant’a kadar tarih boyunca bilinen hemen her filozofun gerçek üzerine ( filozoftan filozofa farklılıklar gösteren) düşüncesi olduğunu biliyorum. Zaten ‘gerçek nedir’ sorusuna yanıt aramak, dinlerin de, felsefenin de, tasavvufun da, bilimin de çıkış noktası değil midir?

Benim anladığım kadarı ile dünya üzerinde mevcut insan sayısı, çarpı olay kadar, yani sonsuz sayıda gerçek var. İnsanın ‘gerçek nedir’ sorusunu algılaması bile kişisel arka planının göstergesidir. Kişi bu soruyu ‘âlemlerin yaratıcısı’, ‘görünenin ardındaki gerçek’, ‘evren, doğa’, ‘elle tutulan gözle görünen nesne’, ‘bilimsel olarak ispatlanabilen bilgi’, ‘düşüncelerim, algılarım’……gibi sonsuz şeklinde yanıtlayabilir.

Bu sorunun tek bir doğru cevabı varsa da ben bilmiyorum, ancak gerçek denen şeyin izafi olduğunu insandan insana değiştiğini çok iyi biliyorum. Örnek olarak bir trafik kazasına şahit olan 20 kişi olsa, kazanın hemen ardından ifadeleri alınsa, her biri farklı bir şey anlatacaktır. Şoför farklı, çarptığı kişi farklı, arabanın yolcu koltuğundaki farklı, kaldırımdan seyreden farklı, kazaya uğrayan çocuğun yakını çok daha farklı anlatacaktır. Her hikâye, her anlatışta, her geçen zamanda yeniden ve yeniden farklılaşacaktır. 

Çünkü zihin olanı kendi arka planına göre olduğu gibi bağlama göre de tanımlar, mesela etrafında sandalyeler dizili bir masa gören birisi, masa ve sandalyeler bir evin salonunda ise bunu bir yemek alanı olarak, bir ofiste ise bir toplantı mekânı olarak algılar.

Sonra da artık bu bilgiyi dosyalayarak beynin bellek bölgesine atar. Hafızaya atılan bilgiler herhangi bir anımsatıcı olduğunda tekrar bilincin yüzeyine çıkarlar. Bazen bütün bağlamı toplu halde dosyalarız, mesela arada bir gittiğimiz bir dükkândaki tezgâhtarı, o dükkânda kolayca anımsarız, ama farklı bir yerde görsek bu adamı acaba nereden tanıyorum diye düşünebiliriz.

En somut gerçekler bile kişilerin zihinlerinde, kişinin içinde yaşadığı kültüre, aldığı eğitime, cinsiyetine, deneyimlerine, duygularına ve daha pek çok değişkene bağlı olarak imbikten geçirilir, yorumlanır ve o kişi ve olaya özgü öznel gerçeği oluşturur.  Bir konu ile ilgili olarak kendi öznel gerçeğine ulaşan kişinin, artık bu düşüncesini değiştirmesi çok zordur, büyük çoğunluğun değer yargılarını değiştirmek, atomu parçalamaktan çok daha zordur, tam anlamıyla zihin Nuh der peygamber demez, kendi doğrusunun bilindik kuytularında kendini güvende hisseder.

Bir olayla ilgili gerçeğin, inandığından farklı olabileceğini düşünebilmek ancak esnek zihinlerin harcıdır. İşte bu esnek zihinlerden âlimler, öncüler, gerçek liderler çıkar. Belki de toplumu etkileyebilecek yeni bir bakış açısı, yeni bir bilgi ya da yöntem ortaya atabilirler. Bazen bu yenilik kişiye zarar verse de, toplumu gelecek kuşakları aydınlatır.

İnsanlık tarihi inanılandan farklı bir şey söyleyenlere en ağır cezaları kesmesiyle ünlüdür. Galile’yi de Hallac-ı Mansur’u da unutmadık.

KENEVİR İPİNDEN BÜRÜMCÜK KUMAŞ DOKUNMAZ

Zerdüştizm, yaygın olarak ateşe tapma inancı olarak bilinse de, aslında güzel ahlak öğretisidir demek uygun olur. Çünkü birinci kuralları ‘doğru düşün, doğru söyle, doğru yap’  kuralıdır. Zerdüştizm , İran’da hala oldukça saygı gören bir dindir ve turist olarak İran’a gidip de yukarıdaki kuralın simgesi olan ‘Farevehar’ almayan kimse yoktur sanırım. Bu yazının bağlamında zihnini temiz ve doğru tut ki, güzel şeyler düşünüp, söylemene (niyet etmene) ve güzel şeyler yapmana sebep olsun diye sözü biraz değiştirebiliriz.

Her zaman söylediğim bir söz vardır; insan zihni şeytanın çalışma odasıdır. Zihin kadar geveze, kuruntulu, yargılayıcı, dırdırcı, yıkıcı başka bir şey var mı bilmiyorum. Sürekli bir şekilde kusur bulan, yargılayan, kin tutan bir zihinle doğru düzgün işler yapmak ne derece mümkün olabilir ki?

Böylesi bir zihin, kıdemli hekim olarak söylüyorum, birçok hastalığa davetiye çıkarır ve neredeyse bütün hastalıkların tedavisini zorlaştırır. Kanserli hastaların iyileşmesi için moralin çok önemli olduğunu duymuşsunuzdur, aslına bütün hastalıklar için aynı şeyi düşünmek mümkün.

Meditasyon yaparak zihninin işleyişini yavaşlatmaya çalışan bunca insan durduk yerde türemedi. İslam dininde günde 5 vakit namaz var, namaz kılarken Allah’ın huzurunda olduğumuza inanmak istiyoruz. Oysa pek çok kişiden duymuşumdur, ‘böyle şeyler (genellikle uygunsuz) nedense hep namazdayken aklına gelir insanın’ derler. Neden? Çünkü zihnin terbiye olmamış, huşu duymuyor,  beden tamamen otomatik hareketlerle namaz kılıyor.

İnsan zihninin işleyişi kolayına değişmez; değiştirmek isteyenlerin ise çok zaman büyük bir gayret içerisine girmeleri gerekir.  Çünkü doğru kumaşı dokumak için doğru ip, doğru tezgâh, doğru usta ve istek gerekir. Kendini değiştirmek, geliştirmek isteyen herkes, bu değişimin doğru yolda olması için önce büyük bir kendini iyileştirme çabasına girmesi gerekir diye düşünüyorum. Ne de olsa ‘emek yoksa, ekmek de yok’.

Bu yazının öznesi rüyalar olduğu için, düzgün rüya görmenin yolu düzgün zihne sahip olmaktır diyebilirim. Yani doğru (güzel) düşünce, doğru söz(niyet), doğru (güzel) rüya. İşte tek formül bu galiba.

VE YAZDI YARATILIŞIN İLK SABAHI / NE OKUYACAKSA KIYAMETİN SON ŞAFAĞI/ HAYYAM

Zamanı biz insan zihni ile doğrusal bir şekilde algılıyoruz. Böylece kabaca geçmiş, şimdiki ve gelecek zamandan oluşan, andan ana, günden güne ilerleyen ne olduğunu hiçbir şekilde tam olarak kavrayamadığımız ancak bütün işlerimizi, randevularımızı, kolumuzdaki zaman sayaçlarına göre düzenlediğimiz, bir şekilde mutlu iken çabuk, zorlandığımızda yavaş geçtiğini bildiğimiz, ama sürekli olarak geçmişten geleceğe uzanan bir boyut olarak algılarız.

Oysa hem tasavvufa göre, zaman noktasal bir şeydir,  yani her şeyin başlangıcında, ‘ol’ denilen anda, her şey aslında oldu, biz şimdilik, kendi boyutlarımızda olmak kaydı ile kısa bir süresinin üzerinden geçiyoruz.

Kuantum fizikçilerine göre ise zaman evrenin genişlemesine paralel olarak genleşen bir boyut olarak algılanır.

Çok insan gençlik zamanı, güzel zamanlar, kıtlık zamanı, kiraz zamanı diye hatırlar.

Su gibi uçup giden zamanlarda yaşamak dileğiyle, rüyalarda zamanın doğrusal olmadığını hatırlayarak bu bahsi de şimdilik kenara koyalım.

BU SENE EL İŞİ OLARAK BATİK ÖRGÜ KONUSUNU SEÇTİM, AMA İŞİ BİRAZ ABARTMIŞ OLABİLİRİM

Gamze’nin kız kardeşi Gaye de birkaç seneden beri Çanakkale’de yaşıyor, 2 kış kardeşin de elleri hiç boş durmaz; oturdukları yerde bebek yelekleri örerler, anneleriyle birlikte çılgın kırkyama işleri yapar. Bu çılgın kırkyama işinde; kumaşlar, danteller, oyalar çeşitli şekillerde birleştirilip, örtüler yapılıyor, hatta bana da bir tane yaptılar. Gaye sadece kumaştan değil yünden de çılgın yama işleri çıkarıyor; renk, renk yünlerden şişle çok çeşitli örgü modelleri, tığ ile birçok desenler yapıp, sonra onları çok çeşitli şekillerde birleştirerek kazaklar, hırkalar yapıyor. Bu arada bana da bir hırka, bir de kazak, Sermin’e de bir kazak yaptı. Bana da bir internet sitesi gönderdiler, orada da böyle batik bir sürü şey satılıyor, bir çoğu hoşuma gidiyor ve ne kadar basit ama hoş diye düşünüyorum.

Gayenin yaptığı kazağı klasik kemençe kampına giderken götürmüştüm. Kampta çok profesyonel bir fotoğraf çeken bir vardı, bütün kampı özetleyen kısa bir video hazırlayıp göndermiş, o videoda güzel kazağım sırtımdayken çekilmiş bir görüntüm vardı, o kadar renkli görünüyorum ki, o kısacık sahne bütün klibi domine etmişti.

Ben de böyle yavaş, yavaş doldum; bu sene kafama göre birkaç kırkyama kazak örüp, arkadaşlarıma dağıtma kararı aldım.

Bir sürü batik yün aldım, aylardan beri yatak odam bir triko fabrikası gibi.

Benim yamalarım Gaye’ninki kadar özgür olmasa da aylardan beri örüp, örüp gönderdiğim herkes pek beğendi.

  1. Olcay’ın fakir kol kazağı; evde giymek için hazırladım, iş yaparken kolları oraya buraya girmesin diye fakir kol hazırladım. Genel olarak önde ve arka ortada tığla yapılmış motifler dışında aynı batik yünle, çok basit ajur modeli ile örülmüş parçalar var. Tığla yapılan motiflerin bazı sıraları, ana gövdedeki yünle, diğer sıralar ise, uygun düz renkler ile örüldü. Motiflerin her biri farklı diyebilirim. Bu kazağın farklı iki özelliği var; gövdeyi oluşturan örgü parçaları birbirine eşit değil ve parçaların birleşme yerlerini iyice belli etmek için sarı renkli sıçandişi denilen tığ motifi işlendi, bu motif bir çemberin etrafındaki gibi serbest uçludur. Bir de başının kolay geçmesi için yakanın önündeki motif sol kısımda çıtçıtlı, yani yaka yandan açılabiliyor.
  2. Nil’in yan örgülü hırkası; bu hırka da aynı basit ajur modeli ile yapıldı, ancak hem kolları uzun, hem de kazak daha uzun. Yine ön ve arka gövdenin orta yerinde tığ işi motifler var, bu motiflerin her biri ayrı renklerde olmasına karşın, modelleri aynıdır. Bu kazağın da iki özelliği var; gövdenin yan parçaları da biteviye değil, orta kısımda enine, saç örgüsü modeliyle örülmüş parçalar var, bir de önde gizli ama kocaman cepleri var.
  3. Meral Ablanın cepli şalı; bu şal aslında internette benzerini görüp özendiğim ve ilk ördüğüm parça. Çok basit ajurlu bir model ve ters/düz kareli olarak örülmüş parçaların, enine, boyuna birleştirilmesi ile oluşturuldu. İki sıra şiş örgü parçanın arasında bir sıra da tığla işlenmiş motifler var. Motifler, batik yünün içindeki renklere uygun düz renkli yünlerle örüldü. Bu şalın en beklenmedik özelliği ise ceplerinin olması. Meral Ablaya ceplerin kullanışlı olup olmadığını sordum, mendil filan koyuyormuş, daha da çok ceplerle eğleniyormuş.
  4. Gaye’nin aykırı çizgili kazağı; ön orta, arka orta ve kolların orta parçaları kahverengi, bej, kırmızı batik yünle düz/ters basit kare modeli ile örüldü. Kol ağızları taba renkli yün ile örüldü. Kolun yeşil, bej ve hardal rengi ile düz örülmüş kısmı ise aslında gövdenin bir parçası oldu. Gövdenin yan alt parçaları da taba, yeşil, bej ve hardal renkleri ile kalın çizgiler halinde örüldü. Yaka parçası, bej yünden tek bir örgü olarak örüldü. Son olarak da koyu yeşil bel lastiği tek parça halinde başlandı, ancak batik parça ve çizgili parçaların boyları farklı olduğu için lastiğin bitişi de ona uygun olarak farklı seviyelerde kesildi. Bence lastiğin böyle farklı kesimi bütün kazağın havasını değiştirdi. Bu numarayı gene yaparım.
  5. Gamze’nin kapalı şalı; gene aynı basit ajur modeli ile örülmüş farklı boylardaki örgü parçalarının birleşmesinden meydana geliyor. Meral ablanın şalından faklı olarak, arada tığ motiflerinden oluşmuş bir sıra yok, tabii cepleri de yok. Bu şalın özelliği de hemen her parçanın farklı renkte bir batik yünle örülmüş olması, bir de şalın bir yanının orta yerinden iki küçük tığ motifle birleşmesi. Bu motifler resimde görüldüğü gibi ortada da kullanılabilir, bir omuz üzerinde de kullanılabilir. 
  6. Kendimin motifli hırkası; oldukça kocaman bir hırka oldu. Aynı ajur modelinden parçalarla meydana getirildi. Bu sefer tığ motifleri hem önce hem de arkada iki yanda iki sıra halinde kullanıldı. Bu hırkanın da cepleri var. Kolların gövdeye birleştiği kısımdaki parçalar omuzların geniş olmasını engellemek için saç örgüsü modeliyle yapıldı. Ön kısımdaki haraşo modeliyle örülmüş patlar döndüğü için içerinden yeşil renkli hazır biye dikilerek dönme önlendi. Bu gizli biyelere gizli çıtçıtlar dikilerek ön kısım kapatıldı. Çok sıcak ve kullanışlı bir hırka oldu. Ancak bir daha tığ motifin altında cep yapmam, kimseye de tavsiye etmiyorum, çünkü mesela içine beyaz mendil koysan dışarıdan görülüyor.

Bu arada hala örmeye devam ediyorum.

Gamze ve şalı
Odamın hal-i perişanı
Gaye’nin kazağı
Gaye ve kazağı
Meral abla ve cepli şalı
Olcay ve kazağı
Benim hırkam

Niloş ve kazağı

ANAM BENİ 3 KARANLIK ÖNCESİNDE DOĞURMUŞ

Günün öyle bir anında doğmuşum ki vakitlerden alacakaranlıkmış (gündüz desen değil, gece desen değil; gecenin karanlığa gömülmeden hemen öncesi, üstelik bir kış gecesi). Bu zaman aralığı edebiyatta olsa olsa vampirin kana susamaya, suçluların sokağa dökülmeye başlaması ya da canından bezmiş bir memurun işten çıkıp daha da mutsuz olduğu evine dönme zamanı olarak yer alır. Zaten alacakaranlık hangi insana güzel kokan çiçekler, ilk bakışta aşk ya da yeni heves hissiyatı verir ki? Böyle bir zamanda telefon çalsa insanın korkudan dudağı uçuklar, insanın başına gelebilecek en güzel şey olsa olsa sıcak çikolata, battaniye filan olabilir. Ama anamın başına ben gelmişim.

Yılın öyle bir gününde doğmuşum ki, hemen ardından yılın en uzun geceleri, yani Şeb-i yelda günleri başlamış. Kış gün dönümü zamanı, bu en kısa günleri atlatabilmek için dünyanın hemen bütün kadim inanışları bir bayram icat etmişler. Türklerde Nardugan, Norslarda Yule, Keltlerde Alban Arthan, Romalılarda Mintranın doğumu, Hristiyanlarda Noel … Tabii bir de şu açıdan bakmak mümkün, artık bu en kısa günlerin sonunda yani 25 Aralık’ta artık gün uzamaya başlayacak, yani mitolojik olarak ışık galip gelecek.

Yetmedi, ayın son hilal fazında doğmuşum bir iki gün sonra yeniay olmuş. Ay döngülerine bakılacak olursa yeniay zamanı gökte ay ışığının olmadığı yani göğün en karanlık olduğu zamandır. Hemen öncesinde iyice incelen bir hilal vardır. Ayın bu dönemi ise sezgilerin en güçlü olduğu, büyücülerin, cadıların en faal olduğu dönem olarak düşünülür. Modern zamanlarda neopagan inanışta bu günlerin meditasyon ve dua ile geçirilmesi gerektiğine inanılır.

Sonuç olarak ben hem günün, hem ayın, hem de yılın en karanlık zamanlarının hemen öncesinde neredeyse karanlığa dalmak üzere doğmuşum. Zaten böyle bir zamanda doğmayı da ancak ben becerebilirdim. Gene de hiç umudumu kaybetmeden 66 yıldır, her sene, kendime dilek tutup, herkeslerimden sağlık, mutluluk dileklerini kabul ediyorum.

KÖYDE BİR SÜRÜ FAALİYET VAR, NEYSE Kİ BU KARAMBOLDE ADIYLA MÜTENAKIZ MESUT DA NİHAYET BİR İŞ BULDU

Aylardır köyümüzde, birkaç koldan yürüyen,  bitmek tükenmek bilmeyen, mücadele alanları var, köy arı kovanı gibi vızır vızır işliyor .

Birinci mücadele silsilesi su üzerine; geçen seneki kuraklık ve bunun sonucunda köyün suyunun azalması, zavallı muhtarımızın bitmek bilmeyen ancak bir türlü tam olarak sonuca ulaşamayan mevcut suyu kurutmama, mümkünse yeni su kaynakları bulma mücadelesine dönüştü.

Adamcağız önce köyün su deposunu büyüttü, aslında bunu yaptığı zaman köyde bol su vardı sadece temmuz sonu ve ağustos aylarında köydeki büyük baş hayvanlara su içirildiği saatlerde 1-2 saatliğine sular azalıyor, bazen de kesiliyordu. Köyün suyunu aldığı yeraltı suyu bayağı bol olduğundan depoyu büyütürsem sorun çözülür sanmıştı, ancak bu depo yapılıp da köye yeni depodan su verilmeye başlandığı günden itibaren köyün şebeke suyu artacağına azaldı. Bence yeni depodan iyice eskimiş şebekeye su verilince, basınç fazla olduğu için zaten mevcut olan sızıntıları, patlakları artırdı. Yer yer toprağın yüzeyinden su sızıntıları oldu, hiçbir dere akmazken köyün ortasındaki dere (normalde  suyu azdır) bu yıl şakır şakır aktı, sırf bundan bile şebekenin sızdırdığı belli. Ancak ben muhtarı bin bir güçlükle eskiyen şebeke borularından sızıntı olduğuna ikna edebildim; nihayet boruların yenilenmesi için dilekçe verdi. Zaten, meğer köyün su şebekesi 40 yıl önce yapılmış, daha sonra çeşitli tadilatlardan geçmiş, şu anda tam planını bilen bile yok, ancak dışarı sızan su olursa orayı açıp kısa bir boru değişimi yapıyorlardı, şimdi makyaj yetmiyor, bütün şebekenin yenilenmesi gerek.

Geçtiğimiz yıl, aşırı kuraklık nedeniyle yeraltı suyu da çok azaldı, garibim muhtar, aylardan beri sabah akşam gidip gelip depoyu kapatıp açıyor, böylece kaynak suyunun kurumamasını sağlamaya çalışıyor. Çünkü bizim köylü su konusunda çok tuhaftır, hesapsızca kullanır, benim artezyen kuyumu 1 yazda kuruttular, muhtar suyu kapatmasa köyün bol kaynak suyu haznesini de kurutmayı başarırlardı. Çünkü yeraltı sularının günlük belli bir dolma kapasitesi var, her gün bu kapasitenin hepsini çekmeye kalkışınca su haznesinin şekli değişiyor, bir süre sonra artık kuyudan su gelmez oluyor. Benim kuyu kendine gelene kadar haftalar geçmişti.

Köylülerin daha önce bu şekilde kuruttukları birkaç yeraltı kaynağı olmuş birkaç yılda bir ormanda faklı sular bulup, onları şebekeye vermişler, en son kullandığımız kaynağı bulunca da artık hiç su sıkıntımız olmayacak diye düşünmüşler. Bu nedenle de şebeke suyunu hunharca kullanıyorlardı, kendi bahçelerindeki yüzeysel kuyuları doldurmak için bile şebeke suyunu akıtırlardı. Normalde köyün hemen aşağısında tarım için kullanılması gereken sulama kanalları var, bizim köyde çok az kişi oradan su taşırdı.

Bu yaz boyunca muhtar su aradı, buldukları bazı kaynağı kullanmasına toprak sahibi izin vermedi, bazıları çok derinde çıktı. Sonuç olarak gene eski kaynağımıza bağımlıyız. Kasım ayında bol yağmur yağdı da şükür suyumuz bir hayli kendine geldi. Şimdi büyük bir hevesle kar yağmasını bekliyorum, çünkü evin önündeki derede nihayet su var, ama henüz akmıyor. Umarım bu yıl şebekemiz de yenilenir.

Bir başka iş silsilesi ise orman yangınının ardından gelen hasar onarma mücadeleleri. Susuzluk ve aşırı sıcak havalar, yazın orman yangınlarını da tetikledi, ama asıl yangını çıkaran ormandan geçirilen ve yıllardan beri bakımı yapılmayan yüksek gerilim hatları imiş. Fakat ben köyün bu kadar yakınından geçen yüksek gerilim hatlarının olduğunu bile bilmiyordum, çünkü normal elektrik direklerinden çok da farklı değildiler, altlarındaki ağaçlar bile kesilmemişti.  Yangından hemen hatların altındaki ağaçlar kesildi, ancak o zaman bu direklerin farkına vardım.

Yangın sebebini o kadar araştırdılar, köylüleri tek tek sorguladılar, ama bence başından itibaren yangının yüksek gerilim hatlarından çıktığını anlaşılmıştı. Kimse cezalandırılmadı, yangın doğal sebeplerle çıktı denildi ama ilk günlerde önce teller ardından  hızlıca direkler kaldırıldı. Sonrada birkaç hafta içerisinde devasa direkler dikilip teller yeni model yalıtımlı tellerle değiştirildi.

Eskiden farkında bile olmadığım yüksek gerilim hattı şimdi  doğanın organik hatlarını bıçak gibi kesip, göz kanatıyor. Böyle olunca anatomik olarak da yangını başlatan canavar gözle görünür oldu, çünkü yangının başladığı vadide elektrik hattı ile yangın alanı birebir örtüşüyor.

Yangından sonra elbette bir de yanan ağaçların temizlenmesi meselesi var;  ormancılar haftalarca çalışıp, tek tek kesilecek daha doğrusu kesilmeyecek ağaçları belirlediler. Şimdi de kesimler yapılıyor, kütükler taşınıyor, ormanın örttüğü arazi, derin vadiler, kayalar, sel yatakları ortaya çıktı, çıplak toprak hala yanık görünüyor. Şimdilik hala felaket sonrası görüntüleri var, ancak bundan sonra eğer insan eli değmezse çok kısa zamanda orman yenilenir. Yukarı köyde kesilen kızılçamların yerine meşe dikerek yenilenen bir deneme ormanı var, çok kısa zamanda nefis bir orman haline geldi. Umarım yeniden dikim yapılacaksa kızılçam değil de zaten yöresel bir ağaç olan meşeyi tercih ederler. Dikim yapılmaz ise zaten en fazla 5 senede çamlar ev boyunu geçiyor.

Köyde yollar devasa iş makineleri, kamyonlardan geçilmiyor. Bu iş makinelerini seyretmeye de bayılırım, bir kere çok güçlü arazi araçları, olmayacak yerlerde geziniyorlar, nesneleri çok becerikli bir şekilde kavrayıp, yerleştiriyorlar, ben onların koca kütükleri kamyona dizdikleri gibi çamaşır çekmecemi düzenleyemiyorum.  Konuştuğum kadarıyla daha bir hayli iş varmış, aylar boyunca bu trafik devam edecek gibi görünüyor.

Öte taraftan köyün orman yangını olmayan tek yönünde de rüzgâr türbinleri yapılmak üzere bir faaliyet silsilesi yaşanıyor. Önce çok kısa bir sürede Yukarı köyde inşaat için bir operasyon merkezi kurdular, şimdi de bir yandan türbinler için yerler hazırlanıyor, diğer yandan da devasa türbinleri taşıyabilecekleri yollar açılıyor. Neyse ki yollar için, çoğu yerde mevcut orman yolunu kullanıyorlar, ancak köyleri baypas etmek için kısa yol eklentileri yapılacak. Bizim evin sanırım 300 metre kadar yakınından, bir iki tarlayı geçip, yukarı köyün yoluna ulaşacak bir kestirme yapılacak. Çünkü bu türbinlerin her bir kanadı birkaç tır uzunluğunda ve normal yollardan geçmesi imkânsız. Çoğu zaman bekletiyorlar, trafiğin az olduğu saatlerde yola çıkartıyorlar. Mesela bir kanadı Çanakkale kavşağından Çan yoluna döndürürlerken görmüştüm, yolu kapatıp, ters yoldan geri geri alt yola indirip, bin bir zorlukla istenen yöne soktular. Yani bunları taşımak için her kavşakta, her yolda bir strateji belirliyorlar. Bizim köylerin içindeki kıvrım büklüm yollardan süt tankerlerinin nasıl geçtiğine bile şaşırıyorum, bunların geçmesi mucize olurdu. Bizim köy gibi aşağıdaki ve yukarıdaki köylerin de içinden geçemezler. Galiba biraz da yol inşaatı izleyeceğiz.

Bu arada bizim komşunun Mesut adında makine mühendisi bir oğlu var. Bu çocuk, yıllardan beri iş arayıp durur ve bir türlü bulamazdı. Çocuk artık neden okuduğunu, hatta var oluşunu sorgular olmuştu, kederden suratı hiç gülmezdi. Bir gün bahçe işlerinde bana yardım eden İbrahim Bey onu görmüş ve ağır psikiyatrik hasta sanmıştı. Çocuk o derece derin depresyondaydı. Ben de onun iş bulmasını o kadar çok istiyordum ki adak bile adamıştım. Nedense tarıma dayalı bir iş yapmak da istemiyordu, oysa mesela doğal ürünler üretip satmaya başlasa belki de şimdiye kadar yanında işçi çalıştıran bir patron bile olmuştu. Ancak o mutlaka maaşlı bir işte çalışmak istedi, hatta geçen aylarda çöp işine bile başvurmuş, sen bu iş için çok okumuşsun demişler. Çocuk keşke  hiç okumasaydım demeye başlamış. İşte bu adıyla mütenakız(çelişik), yüzü gülmez Mesut neredeyse kendi köyünde iş yapan bu enerji şirketinde çalışmaya başladı. Bu özel şirketlerde çalışmak çok zor, sabahın köründen, geç saatlere kadar çalışıyor, üstelik sadece iki haftada 1 gün izni varmış, dolayısıyla çocuğu işe girdiğinden beri hiç görmedim ki artık yüzü gülüyor mu, yoksa işsiz geçen yıllarında gülmeyi tamamen unuttu mu diye bakayım.

Mesut işe girince hemen adağımı hatırlayıp, helva kavurup götürdüm, çocuğu bilmem ama aile oldukça mesut görünüyor.

Bu çocuğun yıllar boyunca ne kadar çok iş başvurusu yaptığına ben şahidim, çünkü online mülakatları, bende uydu internet olduğu için gelip bizim evde yapardı. Son yıllarda eğitimli gençlerin işsizliğinin ciddi bir sorun haline geldiğini bildiğim için Mesut beni çok etkiliyordu. Umarım her gencin, eğitimine uygun severek çalışacağı bir işi olur.

Bu arada Çanakkale’de son bir haftada, tuhaf bir şekilde 4-5 araç yandı. Köyden şehre ulaştığımız yolda önce bir aile aracı,  bir gün sonra neredeyse aynı noktada otobüs yandı. Özellikle otobüs tamamen kül yığınına döndü.  Bermuda şeytan üçgenine dönmüş yolumuz eksikti onu da tamam ettik. Allah sonumuzu hayretsin.

Bütün hat boyunca yangın yeri

HESİODOSA ÖZENDİM, İŞLER GÜNLER YAZISI YAZMAYA KARAR VERDİM

Hesiodos, MÖ 700lerde yaşamış, adı Homeros ile birlikte anılan en önemli Yunan şairlerinden biridir; iki önemli eserinden biri bir çeşit yaradılış destanı olan Teogonia, diğeri ise tarımdan hayattan önemli bilgiler aktardığı İşler ve Günler destanlarıdır. Aslında bu dönem destanlar dönemidir, ancak geleneksel olarak destanlar sözlü kültür ürünleridir, oysa Hesiodos bu şiirsel anlatılarını yazıya dökmüştür, dolayısıyla Yunan şiirinin de babası olarak tanınır.

Bu ansiklopedik bilgiden sonra köyden işler ve günler yazıma başlayayım. Her şeyden önce geçen haftalarda yangından kurtulan zeytinleri toplayıp, birazını yemeklik olarak tuzladık, çok az bir miktar da yağ çıktı. Bu sene buna da şükür diyorum, yarın belediyenin düzenlediği ‘agrohomoepati’ kursuna katılacağım. Umarım yangında zarar gören ağaçlar için ne yapılması gerektiğini de anlatırlar. Bu konu ile ilgili bir yazı yamayı düşünüyorum.

Yangın demişken bir parantez açıp, köyün yakınlarından geçen yüksek gerilim hatlarını, direklerini, tellerini tamamen yenilediler. Buna hem çok kızdım, hem de çok sevindim. Kızdım; çünkü ormanımızı yakmadan da bu yenileme işlemini yapabilirlerdi, aslında yıllar önce yapmış olmaları gerekirdi, sevindim; çünkü en azından önümüzdeki senelerde elektrik tellerinden ormanımızın yanma olasılığı azaldı.

Bu parantezi kapatacak olursam, bu mevsim zeytinleri toplamak kadar önemli başka işler de var. Bahçeyi kış mevsimine hazırlamak, kışın toprağın havalanması için çapalamak gerekiyor, bahçede çapa işlerini tamamladık. Kışlık sebzeler, yaz sebzelerinden biraz daha farklı hemen her birinin farklı zamanda dikilmesi gerekiyor, ben de bazı kış sebzelerini diktim, diğerleri için uygun zamanı bekliyorum.

Bu arada toprağı güçlendirmek için, bahçedeki bütün sebzeleri hasattan sonra çürümeleri için tekrar bahçeye seriyorum. Bu yıl, havalar yakın zamana kadar oldukça sıcaktı, son haftalarda da yağmurlar başlayınca bahçede patatesten, bezelyeye, fasulyeden, domatese kadar çıkmayan sebze kalmadı diyebilirim. Tabii bunlar soğukta donacaklar ama toprağı güçlendirecekler.

Bu yıl bahçeye lahana çeşitleri, pazı, pırasa, marul, ıspanak, bakla, soğan ve sarımsak diktim, bezelye de dikeceğim ama zamanı değil. İlk defa maydanoz konusunda başarılı oldum, daha önce bir türlü maydanoz büyütememiştim. Bahçıvanıma sordum, altında delik olan büyükçe bir saksıya yarıdan çoğu inek gübresi olan toprak koyup, maydanoz tohumlarını attım ve bolca da suladım. Şimdi 4-5 yıl kadar bu maydanoz sana yeter diyor, artık bakacağız, şimdilik gayet güzel görünüyor.

Günler artık iyice kısaldı, hava da oldukça kapalı, tam olarak benim kapıma kurt dayansa, senin burada ne işin var diyemem, eve buyur edip kestane ikram ederim dediğim havalar. Bu havalarda ben hemen kendime online bir sürü eğitimler ayarlıyorum. Bu sıralar mistik takılıyorum, mitler, rüyalar ve tasavvuf başlıca sohbet konularım. Dayanamadım; gene açık öğretime yazıldım, bu sefer 2 yıllık da değil 4 yıllık, Türk dili ve edebiyatı okumaya başladım, bakalım bitirecek kadar azimli olabilecek miyim? Galiba ölene kadar okumaya devam edeceğim. Yeni şeyler öğrenmek, ya da bildiklerimi sistematik şekilde tekrarlamak, çok hoşuma gidiyor. Eğer bıkarsam bırakırım rahatlığı da var. Sonuç olarak gittikçe gençleşmiyoruz, beyin çalıştırmak lazım.

Dün oldukça tuhaf bir gün yaşadım, küçük şehirde yaşamanın avantajı ile birkaç saatte bütün işlerimi hallettim, büyük şehir olsa belki bütün günde bitiremezdim. Dün Cemal Ünlü adında çok yönlü bir sanatçı (tiyatro oyuncusu, yazar, taş plak kolleksiyoneri) sunumu vardı, onu dinlemek için evden çıktım. Daha anayola ulaşmadan dişimin kaplaması düştü (geçen hafta beni rahatsız etmeye başlayan 2 kaplamayı söktürmüştüm, ağzımda geçici kaplama var), hemen dişçiye telefon ettim, gel yapıştıralım dediler. Yolumun üzerinde bir benzin istasyonunda tanıdık bir börekçi var, ona uğrayıp börek aldım (çünkü sunumdan önce bir arkadaşımın evinde kahve içmeye gidecektim), oradan çıkarken yürüyüşümde gariplik fark ettim, sanki terlikle yürüyordum, oysa bu yıl ilk kez bot giymiştim. Meğer bütün yaz dolapta bekleyen bot kurumuş, giyince de  tabanı ayrılmış, üstelik de hem burun kısmından hem de topuktan ayrılmış, sadece ortadan tutuyor. Eve dönüp değiştirecek zaman yok, diş hekimi beni bekliyor. Mecburen geçici bir çözüm ürettim. Bir ayakkabı bağı alıp, tabanı alttan sararak bağlamayı planladım, sonuç olarak bu akşamı atlatmak lazım.

Böyle üstümde ne var ne yok ayrıldı diye kahkahalar atarak bu şehre geldiğim günden beri arabamı park ettiğim otoparka ulaştım. Küçük şehir avantajları; arabamı park ettiğim otoparkın bitişik sokağında ayakkabı bağını aldım, resmen dükkanın içindeki merdivenden çıkıp diş hekiminin muayenehanesine vardım. Oradan bir koşu önce bir arkadaşıma kahve içmeye gittim, sonra da Kepezdeki sunuma yetiştim. Büyük şehirde olsam saatler sürecek işler.

Cemal Ünlü’nün oldukça organik gelişen sohbeti eşliğinde, cumhuriyetin ilk kadın ses sanatçılarının taş plak kayıtlarını dinledik. Şarkıların çoğunu tanısam da hiç bilmediklerim de vardı, sanatçıların çoğunun adını bile duymamıştım; Nazmiye Sedat isimli bir sanatçının sesi çok dikkatimi çekti. İsmini aklımda tutamamıştım, konuşma bitince sordum. Meğer Cemal beyin 4000 adet taş plağı varmış, bu sanatçıyı o da çok ayrı yere koyarmış, kadının sesini diğerlerinden ayırt ettiğim için çok mutlu oldu, bana mail adresini verdi, kadının diğer kayıtlarını da gönderdi. Hayatımda ilk defa birisi bana müzik kulağımın çok iyi olduğunu söyledi. Bunun gerçekle uzaktan yakından ilgisi olmadığını bilsem de bunu duymak egoma çok iyi geldi.

Bu aralar gene eski hastalarımdan, yeni arkadaşlarımın kendilerinin ya da aile fertlerinin hastalıklarından çok danışanım oluyor. Bu tür danışmalar artık günün makul saatlerinde yapıldığından hiç rahatsız olmuyorum, aksine birazcık olsun yardımcı olmak hoşuma gidiyor. Geçtiğimiz günlerde neredeyse tanıdığım bütün yaşlılarım beni arayıp durdular. Bu gün öğretmenler günü olduğundan eski öğrencilerimden bir hayli arayan oldu. Çok uzun zamandan beri hiç haber almadığım, henüz öğrenci iken MS tanısı koyduğum, yaşadığını bile bilmediğim çok eski bir tanıdıktan haber alıp mutlu oldum.

Nihayet argohomeopati kursuna katıldım.  Homeopatik yöntemler kullanılarak zirai ilaç kullanmadan bitkileri sağlıklı büyütme yöntemi diyebilirim. Üzerinde biraz daha çalışmadan yazmayacağım. Zaten birçok yöntemi kullanıyormuşum onu da anlamış oldum.

HEM YAGİR HEM YAGMİR, NE ANLAMAK LAZIM GELİR?

Yıllar önce Sarp kapısı açıldığında Azerbaycan’dan birçok kişi ile tanışma fırsatı bulmuştuk. Bu arada bir, iki nesilde Türkçe’nin nasıl da birbirinden farklılaştığına birinci elden tanık olduk. Sayıları Rusça söylüyorlar, arabadan düşüyorlar, etin sümüklüsünü seviyorlardı. En çok hoşuma giden şeylerden biri de onların hoşuma gelir demesiydi. Biz yağmur yağıyor deriz ya, biri bana ‘siz hem yağmir, hem yağir dersiz, ne anlamak lazım gelir’ demişti.

Son günlerde bu hem yağmir, hem yağir lafı nedense çok sıkça aklıma geliyor.

Normalde bizim köyde eylül ayının ortasından haziran ayının ortasına kadar yağmurlar yağar, kışın da en az 3-5 kez 30 hatta 60 santim yüksekliğinde kar yağar, günlerce de kar kalkmazdı. Bir yıldan daha uzun süreden beri neredeyse hiç yağmur yağmadı, 2022 ilkbaharından şu ana kadar sadece geçtiğimiz mayıs ayında birkaç kez yağdı, hepsi bu kadar. Kar ise hiç yağmadı.

Evin önünde minik bir dere var, normalde yılda sadece 1,5-2 ay kadar kururdu, o da elini dere yatağına sürdüğünde toprak ıslak olurdu. Geçtiğimiz sene ise sadece mayıs ayında derede,  3-4 hafta kadar azıcık su vardı. Toprak yazın susuz kalınca resmen fay hatları gibi çatladı, öyle derin ve geniş yarıklar oluştu  ki bir Karadeniz insanı olarak şaşırıp kaldım.

Bizim köyün suyu orman içinde bir yer altı kaynağından geliyor, normalde musluklardan akan su hemen hiç kesilmez, sadece temmuz ayının sonundan eylül ayına kadar, sabah, akşam hayvanların sulandığı 1,2 saat su kesik olurdu. Bu saatlerde de köyün su içilen ve kaynağı farklı olan çeşmelerinde su akardı. Bu sene köyde bol bol bulunan çoban çeşmelerinin hemen hepsi aylardır kupkuru. Bir de köyün çevrede çok beğenilen bir içme suyu vardır, o suyun kaynağı farklıdır, o çeşme akıyor, o da köy dışından kimsenin almasına izin verilmiyor.

Geçtiğimiz sene kurak geçince yer altı suları iyice azaldı, bizim köyün şebeke suyunu sağlayan kaynak da muhtarın söylemesine göre üçte bire inmiş. Muhtar köyün kaynağını korumak için, günün büyük kısmında deponun vanasını kapatıyor, haziran ayından beri sadece akşam ve sabah saatlerinde su veriyor. Böylece hayvanlar ve tarım için köyün şebeke suyu kullanılamıyor. Muhtara suyu kesmesini ben söyledim, yoksa bizim köylü su kullanımı konusunda laf söz dinlemez. Böylece bizim köy zorla da olsa su tasarrufu yapıyor. Ben evde mesela sifon çekmeyi filan kısıtladım.

Bu su kıtlığına bir de orman yangınları eklendi. Barajlar bir de yangın söndürmek için kullanıldı. Şimdi Çanakkale şehrinin içme suyunu sağlayan barajın suyu iyice azaldı, bir takım tedbirler getirildi, araba yıkamak filan yasaklandı. Gerçekten ciddi su kıtlığı var.

Ama nihayet yağmur yağmaya da başladı, ama çok garip yağıyor. Eskiden hava tahminlerinde %60 yağmur ihtimali verdiler mi mutlaka yağardı, şimdi % 80 ihtimal bile bir damla yağmayabiliyor. Şöyle yağacak, böyle yağacak denilen yağmur sadece çiseleyip bitebiliyor, yahut sadece 1 dakika yağabiliyor. Toprak o kadar kuru ki üzerine düşen her damlayı emiyor, günlerdir yağmasına karşılık dereler bomboş. Şimdi şu saatte yağmur yağmasını beklerken böyle bir su yazısı yazmaktan başka bir şey gelmedi elimden.

Dün akşamüzeri 2 saatlik lodoslu bir yağmurda neredeyse sele karıştık. Cam balkonun camlarının aralarından balkona su sızmış, mutfak balkonunun kapısı açıktı, kapının 2 cm’lik eşiğinden aşıp mutfağı su basmış. Evin dış kapısı da güneye bakıyor, oraya da lodoslu havalarda su giriyor diye camlı kapı ile kapatmıştık, oradan da su girdi. Bütün gün zaten öyle bir lodos fırtınası vardı ki, boğaz ve ada feribot seferleri iptal edildi. Boğazın içindeki köy iskeleleri koptu, plajlar, kordon caddeleri su altında kaldı. Bu ay içerisinde bu ikinci lodos fırtınası. Bu kadar kötü esince, şimşek filan da olunca mutlaka elektrikler de gidiyor. Tabii gene aynı filmi izledik. Bu gün yine yürüyüşe çıktım, inanılır gibi değil ama neredeyse bütün suyu toprak emmiş, gene dereler bomboştu, çoban çeşmelerinden bir kaçı damlamaya başlamıştı.

Uzun lafın kısası yağmır, yağmır, yağınca da çoşir, taşir.

Toprakla uğraşınca hava koşulları hayatımı daha doğrudan etkilemeye başladı. Bu yıl hem aşırı kuraklık ve sıcak, hem de orman yangınları, bu yangınlardan sızan gazlar, bütün ürünlerde hasar yaptı. Hemen hiçbir şeyde verim yok. Bizim zeytinlik zaten yandı. Sonuç olarak sadece hünnap bol bol verdi diyebilirim.

Böyle kurak geçen yazın tek faydası, yabani ot bile bitmediği için bahçede fazla yorulmadım.

Elbette küsüp bırakmıyorum. Kış bahçesine dikim işlerini büyük ölçüde tamamladım. Aslında tam zeytin toplama zamanı. Yağmur yağmadan zeytin toplanmıyor, çünkü dala sıkıca yapışık oluyor. Bu sene zeytini olgunlaştıracak yağmur çok gecikti ve yağmurla birlikte çok rüzgâr esti. Olan zeytin de döküldü. Sonuç olarak zaten yeni yanmış bir ağaçtan ne bekleyebilirim ki. Neyse ki organik tarım yapan bir arkadaş, bana bitkiler için kullanılan, hemeopatik yöntemler olduğunu ve yanmış ağaçlarda ne kullanılması gerektiğini çalışıp, bana öneride bulunacağını söyledi. Bu sene sadece ağaçların kendiliğinden toparlanmasını beklemeyeceğim, hem derince budama yaptırıp, hem de bu yöntemi kullanmayı düşünüyorum.

Tabii ki bizim yapacağımız hiçbir şey şöyle güzel birkaç kar yağışının yerini tutamaz. Arkadaşımın hazırladığı yöntem nedir, işe yarayacak mı bakacağız artık.

KAZ DAĞLARININ KAZLARININ (YAZGISI ŞİMDİ BİLE DEVAM EDEN) SÜRGÜN ÇOBANI

Geçen hafta sonu yerel gezi guruplarından biriyle Kaz Dağına geziye gittim. Dünyanın her yerinde olduğu gibi Anadolu’da da üzerine efsaneler, masallar anlatılan, kutsallık atfedilen birçok dağ mevcuttur. Bazı dağların efsaneleri ise nesillerdir anlatılan hikâyelerden çok daha fazlasıdır, örneğin din kitaplarında Hz Nuh’un gemisinin tufan sonrasında bir dağa oturduğu anlatıldığı için Ağrı Dağında, Cudi Dağında çeşitli arkeolojik araştırmalar yapılmış, ya da yapılmak istenmiştir. Özellikle ağrı Dağının efsanesi neredeyse bütün dünya tarafından bilinmektedir, buna karşılık Anadolu’da bir sürü dağın yerel hikâyeleri yerel halk arasında oldukça iyi bilinir. Kaz Dağının, namı diğer İda Dağının efsanelerinin pek çoğu da Yunan mitolojisinde anlatıldığı için batı dünyası tarafından oldukça iyi bilinmektedir.

Ancak Kaz Dağlarının yerel efsaneleri de oldukça fazladır. Buraya yerleştiğimden beri, yerel halk arasında; değişik şekilli kayaların, gizli mağaraların, bazıları Yunan mitolojisindeki efsaneleri andırır şekilde efsaneleri olduğunu dinlemeye başladım. Bu efsaneler arasından iki tanesinin Yunan mitolojisinden kaynaklanmadığı çok net olarak ayırt edilmektedir.

Bunlardan biri yani ‘Hasan Boğuldu’ efsanesi, gerçekten Hasan isimli bir gencin boğulduğu doğal bir göletin isminin, bölgede bir süre yaşamış ünlü yazar Sebahattin Ali’ye ilham vermesi üzerine yazdığı bir edebi eserden köken almaktadır. Sebahattin Ali’nin eserinde bölgenin kültürel özelliklerinin ve gündelik yaşamının da ustaca anlatılması, öykü dinleyende gerçeklik duygusu uyandırmaktadır. Bu öykünün göletlerin ve şelalelerin olduğu bu bölgeye turistik bir değer katması, zamanla öyküyü resmi söylem haline getirmiş, giderek gerçekte balık tutmaya çalışırken boğulan Hasan’ı adeta bir modern zaman Mecnun’una döndürmüştür. Hasan Boğuldu göleti ve çevresi Milli Park alanıdır. Gerçekten, çok güzel bir vadideki bir dere, çağlayanlar ve gölcüklerle çok çok güzel bir dağda, çok özel bir alan oluşturur. Bu güzel dere, halen içme suyu olarak da kullanılmaktadır.

Gelelim asıl hikayemize, bu hikayenin zeminine ve güncel etkilerine.

Kaz Dağlarında  ve eteklerinde yaşayan nüfus; aslen bu bölgeye Orta Asya’dan gelen  önce konargöçer yaşayıp daha sonra  yerleşik hayata geçen şimdilerde Türkmenler ve Yörükler olarak adlandırılan Türklerdir. Türkmen ve Yörük sözcükleri köyün etnik kökenini değil,  Alevi ya da Sünni olduğunu gösteren terimlerdir.  İslamiyetin değişik yorumlarına inanmakla birlikte Orta Asya’dan beri getirdikleri gelenekleri ortak olan bu insanlar, kim bilir nasıl bir  gerçek hikayeyi eğip bükerek,  kutsallaştırarak, üzerinde yaşadıkları bu dağa kendi öz benliklerinden bir anlam katarak ortaya Yunan mitolojisinden bağımsız bir büyük efsane çıkartmıştır.  

Sarı Kız efsanesi, kısaca önce kışın köyde (kışlak) yaşayan ve yazın hayvanlarını dağa çıkaran bir ailenin annesinin ölmesi üzerine baba ve kızın başka bir kışlağa göçmeleri, ancak yazları aynı yaylayı kullanmaları üzerine kurulu bir öyküdür. Bu yeni gelenlerin köyde pek de hoş karşılanmadıkları anlaşılmaktadır. Köylüler güzelliğini bahane ederek Sarı Kızı önce taciz edip, daha sonra da iftira atmışlardır. Kızını köyde bırakıp hacca giden babası geri döndüğünde ondan köyün namusunun kurtulması için kızını öldürmesi istenir. Baba kızını fiilen öldürmese de, birkaç kaz ile birlikte dağın tepesinde ölüme terk eder. Bu süreç içerisinde hem babada hem de kızda bir takım kerametler de görünmüştür ama bu belirtiler bile köylünün Sarı Kıza kumpas kurmasını engellemez.  Baba da artık nasıl bir erense kızının arkasında durmaz.

Sarı Kız, beklentinin aksine, dağda ölmediği gibi kazları da gittikçe daha büyük bir sürü halini alır, kazlar sağa sola uçarak çevre köylerin tarlalarını, ambarlarını yağmalar. Sarı Kız burada da kazları bahane edilerek taciz edilir ve yaşam alanının etrafına kocaman kayalardan devasa bir duvar örmek zorunda kalır. Bundan sonra kazlar artık kimseye zarar vermezler. Dağda tek başına yaşamak zorunda bırakılan, bunca haksızlığa göğüs germek zorunda kalan Sarı Kız artık erenlere karışmış, bir melek gibi dağda her dara düşeni kurtarmaya başlamıştır. Bu gezginlerin tariflerinden babası kızını tanır ve hayretle kızının yaşadığını öğrenir. Artık kızı toplum tarafından bağışlandığı için, kendisinin de barışmasının uygun olacağını düşünür.

Ancak artık seyri sülük sürecini tamamlayan Sarı Kızın ise dünyevi hayattan bir beklentisi kalmamıştır. Geri dönmez. Öykünün devamında çeşitli söylentiler var, ama ortak nokta babanın ölüsünün bir zirvede, kızın ölüsünün diğer zirvede bulunmasıdır. Babanın türbesi şimdi askeri alan içerisinde kalan ‘Baba Tepe’dedir. Sarı Kız için türbe yapılmamıştır, ancak onun tepesi bu gün bir ziyaret ve sunak alanıdır. Bu tepeye istediğin zaman ziyaret yayıp adak adayabilirsin, özellikle de çocuğu olmayanlar Sarı Kızdan yardım istemeye gelir, dua eder, mum yakar, çaput bağlar. Dağdan bir taş alıp, dileği yerine gelince taşı dağa iade eder. Ağustos ayının üçüncü Pazar günü ise özel bir etkinlik yapılır. Türkmenler tepenin bir yamacından, Yörükler diğer yamacından yaklaşarak çadır kurar ve cumartesi gecesini burada geçirirler, Pazar günü de ziyaretlerini yaparlar. Özellikle Türkmenlerde her ailenin çadır alanı ve ocağı belirlidir, biri öldüğü zaman ocağı tüttürmek onun oğluna geçer, kimse kimsenin ocağını kullanmaz, yakmaz, söndürmez.

İzlenimlerim şöyle; Sarı Kızın ördüğü söylenen duvar bir insan elinden çıkmış olamaz, ama ilginç bir teknonik oluşum olduğu ve alanı sınırladığı gerçek. Sarı Kızın ziyaret alanı Orta Asya’da gördüğüm sunak alanlarının neredeyse bire bir kopyası, hatta insan kendini Budist bir sunak alanında bile sanabilir. Artık konargöçer hayattan kopulup, yerleşik hayata geçilmesine karşılık, hem Sarı Kız tepesinde, hem de hep birlikte yapılan ritüalistik toplanma töreninde, nesilden, nesile taşınmış geleneklerdeki kadim bellek, Orta Asya’ya kadar uzanıyor.

Sarı Kız artık yerel halk tarafından çok saygı gören, Anadolu erenlerinden biridir. Ancak, Sarı Kız efsanesi sadece Anadolu’nun ezoterik zeminini anlatan bir efsane değil, öyküde çok karanlık motifler var.  Mesela hikâyede ağır bir cinsiyet ayrımcılığı var. Sarı Kızın tek suçu kendini taciz eden gençleri istememekti, ama sırf bu nedenle iftiraya uğradı, toplumdan dışlandı ve ölümüne karar verildi. Üstelik kendi babası bile kendi adını temize çıkartmak adına kızını dağda yalnızlığa ve ölüme terk etti. Öyküde, çok ciddi, hatta zamanımıza göre suç teşkil eden, erkek egemen gelenekler örüntüsü çok belirgindir.

Öyküde tek hoşuma giden şey babanın artık kız temize çıktı diye özür dilemesine karşılık, kızın tam da geçen yazımda bahsettiğim şekilde babayı ve toplumu af etmesi, yani artık kimsenin sözünden incinmemesi, kimseden acı yüklenmemesi, dahası  ve kendi ayakları üzerinde durmayı seçmesi ve bu çifte standartlı topluma yeniden katılmayı ret etmesidir, diyebilirim.

Şimdi gördüğü hürmete karşın gerçek hayatında bu toplumdan çok çekmişti ve bu gün bile Anadolu’nun hemen her yerinde sayısız kadın onun kaderini paylaşmaktadır.

Sarı Kız tepesinde, kayalar arasında kekikler
Çadır bölgesinde aile ocakları
Sarıkız tepesi
Sarıkızın Kazlar kaçmasın diye ördüğü söylenen duvarlar
Sunu alanı
Çaput bağlama
Gezi gurubu
Hasan boğuldu göleti ve Eminenin kendini astığı çınar
su kemerleri
Sütüven şelalesi
Show Buttons
Hide Buttons